czyli
PIERWSZY TRANSMISYJNY WEEKEND.
Inauguracja piątej edycji rzeszowskiego Międzynarodowego Festiwalu Sztuk TRANS/MISJE – TRÓJMORZE już za nami – relacjonuje nasza korespondentka Katarzyn Cetera. Rozpoczęliśmy mocno – gospodarze zaprezentowali pierwszą festiwalową premierę, sztukę Friedricha Dürrenmatta zatytułowaną WIZYTA STARSZEJ PANI – już w piątek, 19 sierpnia i od tego dnia emocję mogą tylko rosnąć. O tej premierze już pisałam na naszych, kurierowych łamach. Ponieważ jednak TRANSMISJE to festiwal sztuk, nie zamyka się więc wyłącznie w teatrze i na nim nie kończy.
Festiwal otworzył wernisaż Międzynarodowego Biennale Plakatu Teatralnego, które stanowi przegląd twórczości plakatowej związanej z promocją sztuki teatralnej, operowej, koncertowej bądź wydarzeń okołoteatralnych. To wydarzenie Teatr im. W. Siemaszkowej organizuje od trzydziestu sześciu lat. Konkurs stanowi jeden z najbardziej znanych i prestiżowych wydarzeń tego typu na świecie, a do udziału w nim zgłaszają się twórcy z wielu krajów. Zauważalnym od kilku edycji trendem jest wzrost zainteresowania konkursem wśród artystów z Azji, a zwłaszcza z Chin. W roku 2022 do konkursu Biennale nadesłano ponad tysiąc prac z całego świata.
Pieczę artystyczną nad wydarzeniem od lat sprawuje jego pomysłodawca, kurator i jeden z jurorów wszystkich edycji – Krzysztof Motyka, ale do jury tegorocznego Biennale zaproszeni zostali również Agnieszka Popek-Banach, István Orosz, Karel Mišek, Mykola Kovalenko.
Jurorzy przyznali następujące przyznało następujące nagrody i wyróżnienia:
I Nagroda – François Caspar (Francja)
II Nagroda – ex aequo Erich Brechbühl (Szwajcaria) oraz Lex Drewiński (Polska/Niemcy),
III Nagroda – ex aequo Stephan Bundi (Szwajcaria) oraz Safari Babak (Iran)
wyróżnienia: Dan Jin (Chiny), oraz Olga Shustova (Czechy).
Przyznano także wyróżnienia jurorów. Agnieszka Popek-Banach – wyróżniła Katarzynę Zapart (Polska), Krzysztof Motyka – Alexandre’a Bouviera (Francja), Karel Mišek – Olgę Severinę (Ukraina/USA), Istvan Orosz – Radovana Jenko (Słowenia), Mykola Kovalenko – Bartosza Mamaka (Polska).
Drugi festiwalowy dzień stał pod znakiem kolejnej rzeszowskiej premiery – przedstawienie pod zagadkowym tytułem FIGURA, TOR, PŁASZCZYZNA zaprezentowała rzeszowska formacja O.de.la – teatr tańca. Inspiracją dla tego obrazu choreograficznego jest Logika wrażenia Gillesa Deleuze’a, filozofa analizującego siłę oddziaływania na widza malarstwa figuratywnego.
W choreografii Marty Bury obserwowaliśmy trzy „figury”: Melancholię, Histerię i Repulsję (Wstręt). Ciała figur przemieszczają się po różnych torach ruchu, płaszczyzną – czyli tłem działania figur – jest szczególny odcień koloru różowego zwany cool, down Pink. Według psychologów zajmujących się badaniem wpływu koloru na psychikę i ciało człowieka, jest to barwa wyciszająca zachowania ekspansywne. W tym obrazie choreograficznym poszukujemy relacji emocji Figur do płaszczyzny. Sprawdzimy czy kolor tła wpłynie na działanie Figur – deklarują twórcy.
W sobotni wieczór rozpoczęła się także koncertowa odsłona festiwalu TARNS/MISJE – TRÓJMORZE. W Sali Kameralnej Filharmonii Podkarpackiej odbyła się bowiem prawdziwa uczta dla ucha i ducha – wyjątkowy koncert fortepianowy Romana Zaslavskiego. Spotkanie zatytułowane KWIATY ROMANTYZMU (The blossoms of Romanticism) to jedno z wielu „transmisyjnych” wydarzeń, przeznaczonych dla melomanów – nie tylko koneserów muzyki klasycznej. Usłyszeliśmy utwory cieszące się nieprzerwaną popularnością między innymi Czajkowskiego, Rachmaninowa czy Liszta, wykonane będą przez wybitnego pianistę, a towarzyszyć mu będzie dźwięczny głos sopranistki, Niny Vitol. Bohaterem tego wydarzenia okazał się także… fortepian, specjalnie wypożyczony na użytek festiwalu z Katowic biały instrument firmy Steinway & sons sprawdził się wyśmienicie. Podczas festiwalu będzie jeszcze okazja, aby tego instrumentu posłuchać.
Trzecia premiera weekendu odbyła się w niedzielę. Był to spektakl familijny Magdy Miklasz zatytułowany JAK OBMYŚLIŁEM ŚWIAT w wykonaniu grupy Latający Teatr Kantorowi. Przedstawienie adresowane jest do dzieci i dorosłych, którzy mają ochotę towarzyszyć małemu, zagubionemu chłopcu w inspirującej podróży. Wyprawa ta – w karkołomny sposób – służy naszemu bohaterowi do zrozumienia samego siebie.
Subtelna opowieść oparta na historiach po części prawdziwych, a po części zmyślonych, po części napisanych, a po części improwizowanych, krąży wokół pytań, nie zawsze dając jednoznaczne odpowiedzi. Jak nazwać najgorszy dzień w życiu, który ostatecznie nie okazuje się taki najgorszy? Co robić kiedy wszyscy wokół mówią, że nic z Ciebie nie będzie? Czy mieszkanie w małej miejscowości „na końcu świata” może być… fajne? Czy warto przejmować się co inni o nas mówią? Czym jest piękno? A co to znaczy determinacja? I czy Matka Boska może mówić? – czytamy w zapowiedzi spektaklu.
Scenariusz tego widowiska stworzył całe zespół, za reżyserię i dramaturgię odpowiadała Magda Miklasz a przed rzeszowską publicznością wystąpili: Monika Adamiec, Karina Góra, Marek Kościółek, Grażyna Tabor, Monika Nitkiewicz – Mitrut, Marcin Woszczewski, Przemysław Buksiński i Barbara Wójcik – Wiktorowicz. Spektakl powstał podczas warsztatów artystycznych „Na Szlaku Sztuk” prowadzonych przez team reżysersko-aktorski Miklasz/Stela z aktorami Latającego Teatru Kantorowi w lipcu 2022 r.
W niedzielne popołudnie, w należącej do rzeszowskiego oddziału ZPAP Galerii r_z odbył się także wernisaż wystawy plakatu jednego z jurorów rzeszowskiego biennale – Istvána Orosza. Pochodzący w Węgier autor to wybitny węgierski grafik, malarz, projektant i reżyser filmów animowanych, znany z inspirowania się matematyką, który w swojej twórczości lokuje obiekty niemożliwe, złudzenia optyczne, obrazy o podwójnym znaczeniu.
Orosz uzyskał wykształcenie artystyczne na Uniwersytecie Sztuki i Projektowania Moholy-Nagy w Budapeszcie. Po ukończeniu studiów w 1975 roku rozpoczął pracę w teatrze jako scenograf, a następnie jako reżyser i animator w filmach animowanych. Eksplorował kilka gałęzi projektowania, takich jak ilustracja i grafika.
Wystawa w ramach MFS TRANS/MISJE TRÓJMORZE odbywa się z okazji jubileuszu 35-lecia jego pracy artystycznej. Na ekspozycji prezentowane są plakaty, od których Orosz zaczynał swoją karierę grafika. Jego twórczość w tej dziedzinie to głównie plakaty dla teatrów, filmów, galerii, muzeów i wydawnictw.
Niedzielny wieczór stał też pod znakiem pierwszego teatralnego występu gości – lwowski Narodowy Akademicki Ukraiński Teatr Dramatyczny im. Marii Zańkowieckiej zaprezentował rzeszowskim widzom kameralny spektakl zatytułowany SMAK WIŚNI. Okazało się, że to popularne w Polsce przedstawienie z tekstami Agnieszki Osieckiej i muzyką Macieja Małeckiego – APETYT NA CZEREŚNIE w reżyserii Hałyny Woloweckiej. Wysłuchaliśmy pierwszego tłumaczenia piosenek polskiej poetki na język ukraiński (autorką przekładu jest Natalia Stupko). W widowisku wzięli udział aktorzy – Olha Bakus i Roman Bil oraz muzycy (na żywo) orkiestry teatru: Roman Bednarskyi, Andrij Vakula, Rostyslav Lyubko, Vadym Sukhy, Denys Tikhonov.
Hałyna Kanarska, krytyczka teatralna pisała o tym przedstawieniu: Lekko i swobodnie snuje się przed nami trudna historia relacji kobiety i mężczyzny, którzy rozstali się przed chwilą. Kochali się? Czy przestali kochać? Ile osób na całym świecie codziennie zadaje sobie te pytania. I nigdy nie znajdują odpowiedzi. W tym spektaklu również nie znajdziecie odpowiedzi, ale będąc zaczarowanymi elegancją Zosi – Olhi Bakus oraz nieznośną „wietrznością” Marka – Romana Bila. Poczujecie smak wiśni i ulegniecie czarowi brzemienia ich głosów.
Przed rzeszowskimi widzami jeszcze koncerty, spektakle, stand-up a nawet wieczór poetycki. Festiwal TRANS/MISJE potrwa do niedzieli, więc tarnowianie z pewnością zdążą do Teatru im Wandy Siemaszkowej – który zawsze niezwykle serdecznie zaprasza swoich widzów. Rzeszów mamy przecież blisko, po sąsiedzku.
Katarzyna Cetera
Zdjęcia – organizatorzy
