czyli
FINAŁ BOSKIEJ KOMEDII AD 2023
Na 16. edycję Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie złożyło się w tym roku – podsumowuje imprezę nasza krakowska korespondentka Katarzyna Cetera, dziewięć dni mocnych artystycznych wrażeń, prawdziwy dialog twórców różnych pokoleń, rodowodów i światopoglądów. Jury Konkursu Polskiego Inferno, odbywającego się w ramach festiwalu, przyznało nagrody w dziesięciu kategoriach.
Tegoroczna gala finałowa odbyła się 14 grudnia, tuż po niezwykłym pokazie DZIADÓW w reżyserii Mai Kleczewskiej, z Narodowego Teatru Akademickiego im. Iwana Franki w Iwano-Frankowsku – to przedstawienie było chyba największym olśnieniem tego festiwalu. Tego wieczoru poznaliśmy zwycięzcę Festiwalu, zdobywcę statuetki Boskiego Komedianta dla najlepszego spektaklu także inne jurorskie decyzje o przyznaniu poszczególnych nagród. Jury obradowało w następującym składzie: Divya Bhatia (Indie), Peter Marks (USA), Barbara Regondi (Włochy), Handan Salta (Turcja) oraz Carmen Romero Quero (Chile). Podczas festiwalowej gali, która odbyła się w tym roku w Teatrze Słowackiego, a nie w Łaźni – wystąpił zespół NAGROBKI.
Zespół ten tworzą dwaj artyści audiowizualni, absolwenci i wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – Maciej Salamon (gitara, wokal) i Adam Witkowski (perkusja, wokal). Swoją muzykę nazywają nekropolo, co ma oznaczać autorską mieszankę gitarowego noizu, zimnej fali, big beatu oraz wczesnego black metalu. Zgodnie z tym, czego można się też spodziewać po zespole o tej nazwie, teksty wszystkich piosenek traktują o przemijaniu, śmierci i odchodzeniu.
Artyści do tej pory wydali cztery płyty studyjne oraz kilka limitowanych wydawnictw. W studio często są wspierani przez Olo Walickiego, Mikołaja Trzaskę, Tomasza Ziętka i Michała Skroka. NAGROBKI tworzą również muzykę do licznych spektakli teatralnych, w ubiegłym roku mogliśmy ich posłuchać właśnie podczas festiwalu BOSKA KOMEDIA przy okazji kieleckiego spektaklu ALE Z NASZYMI UMARŁYMI (2022) z Teatru im. S. Żeromskiego, w tym roku artyści występują na żywo w świetnym LEPPER. BĘDZIEMY WISIEĆ ALBO SIEDZIEĆ w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.
Ta gala to wieczór niby teatralny, a mimo wszystko lekko polityczny, bo jak się okazuje, teatr potrafi zmieniać rzeczywistość, a działalność teatralna i kulturalna może – jak się okazało – przyczynić się także do zmiany władzy. Ten wieczór otworzył zresztą Krzysztof Głuchowski – dyrektor Teatru im. Słowackiego, tego, w którym dwa lata wcześniej Maja Kleczewska wyreżyserowała DZIADY dużo słabsze od ukraińskich, a jednak takie, które stały się pretekstem do prób zmiany na stanowisku dyrektora mimo oporu zespołu – nie tylko zresztą aktorskiego.
GRAND PRIX – za najlepszą produkcję – przyznano (zupełnie zasłużenie) spektaklowi JAK NIE ZABIŁEM SWOJEGO OJCA I JAK BARDZO TEGO ŻAŁUJĘ, koprodukcji Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie i Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach w reżyserii Mateusza Pakuły za uczynienie z opowieści o znoju i makabrze odchodzenia, wspólnotowego doświadczenia budującego wiarę w życie.
Nagrodę za najlepszą reżyserię otrzymała Anna Smolar, reżyserka niesamowitego spektaklu MELODRAMAT (produkcja warszawskiego Teatru Powszechnego) za zakotwiczenie przedstawienia w niszczącym, przenikającym wiele wielu sfer osobowości, wewnętrznym niepokoju bohaterów osadzonych w groźnym, surrealistycznym świecie.
Aktorzy grający w tym spektaklu zostali uhonorowani nagrodami aktorskimi: Anna Ilczuk (najlepsza rola kobieca) za brawurowe oddanie spektrum emocji kobiety stawiającej czoła własnym demonom i opresjom współczesności a Andrzej Kłak (najlepsza rola męska) za intensywną, magnetyczną obecność sceniczną, pozwalającą widowni na wspólne przeżywanie zarówno chwil tragicznych, jak i dających wytchnienie. Jurorzy zauważyli też, że w MELODRAMACIE artysta dał mistrzowską lekcję aktorstwa pełnego niedopowiedzeń i zawieszeń emocji.
Jurorzy przyznali też nagrodę specjalną. Przypadła ona w udziale spektaklowi 1989 w reżyserii Katarzyny Szyngiery, koprodukcji Teatru im. J. Słowackiego i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, za sprawienie, iż przełomowy moment w historii Polski stał się prawdziwie bliski dzisiejszej publiczności a także za oddanie głosu społeczeństwu poprzez wspólny wysiłek młodego zespołu wykonawców wyrażony rytmem, słowem i melodią.
W kategorii najlepsza drugoplanowa rola męska nagrodzono Szymona Mysłakowskiego za liczne role w spektaklu JAK NIE ZABIŁEM SWOJEGO OJCA I JAK BARDZO TEGO ŻAŁUJĘ, za dowód wirtuozerii przejawiającej się zdolnością przeistoczenia w wiele skrajnie różnych postaci, za aktorstwo rozpięte między komizmem a powagą.
Za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą uznano postać stworzoną przez Urszulę Kuśnierz w spektaklu NIEPOKÓJ PRZYCHODZI O ZMIERZCHU – za wyjątkowo wnikliwe wejście w świat dziecka przeżywającego wyniszczający stres.
Jurorzy nagrodzili ponadto muzykę tworzoną na żywo w spektaklu GENIALNA PRZYJACIÓŁKA wyprodukowanym przez Narodowy Stary Teatr w Krakowie. Nagrodę w tej kategorii otrzymał Wacław Zimpel za stworzenie kompozycji stanowiących sugestywne tło dla scenicznych zdarzeń, a będących jednocześnie potężnym wzbogaceniem charakterów postaci i dramatyzmu opowieści.
Nagrodę za najlepszy pejzaż dźwiękowy w spektaklu PEWNEGO DŁUGIEGO DNIA otrzymał Wojciech Blecharz – za stworzenie niezbędnej, intensywnie obecnej w świecie spektaklu sonosfery, kreującej piękne obrazy, a przecież minimalistycznej i przesiąkniętej powagą.
Nagroda za najlepszą scenografię w spektaklu NIEPOKÓJ PRZYCHODZI O ZMIERZCHU otrzymali Aleksandr Prowaliński i Jan Baszak – za prowokujące do myślenia, unikatowe, operujące prostą acz wyraźną grafiką dekoracje, pozwalające zanurzyć się w atmosferę przedstawienia – umożliwiające widowni dotknięcie mrocznej strony opowieści.
Kolejny rok za nami. Kolejne festiwale teatralne, znakomite przedstawienia, wzruszenia i uczty duchowe przed nami – czego sobie i Państwu z całego serca w nowym roku życzę.
Katarzyna Cetera
Zdjęcia – organizatorzy
