czyli
PRZYSTANEK ŁÓDŹ
Tuż przed Bożym Narodzeniem, 22 grudnia 2021 roku, udało mi się wziąć udział w wyjątkowym wydarzeniu artystycznym – relacjonuje Katarzyna Cetera. Skusiłam się – tego dnia w Teatrze Wielkim w Łodzi wystąpiło aż dwóch finalistów XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina – zdobywca drugiego miejsca Alexander Gadjiev oraz finalista Hyuk Lee.
CHOPIN to mało znana i rzadko eksploatowana opera Giacomo Orefice – kompozytora i krytyka muzycznego przełomu wieków (z wykształcenia prawnika), który w swojej twórczości operowej nawiązywał do weryzmu. Jego dzieła sceniczne trochę przypominają utwory Pucciniego – znajdziemy tu piękną, bogatą orkiestrację, wspaniałe arie i duety, a także godne pochwały partie chóralne. Duże znaczenie przypisuje się też utworom fortepianowym, które napisał – te z kolei są utrzymane w stylistyce impresjonizmu.
Opera CHOPIN, której fabuła oparta jest na różnych (także fikcyjnych) wydarzeniach z życia polskiego kompozytora, miała swoją premierę w 1901 roku w Mediolanie. Sam spektakl to przepiękna opowieść oparta na biografii artysty, niepowtarzalnej muzyce Fryderyka Chopina urozmaiconej popisami wokalno-aktorskimi. Powstała niewątpliwie z wielkiej sympatii i uznania kompozytora dla muzyki Chopina – jej partytura w całości składa się ze zorkiestrowanych przezeń około dwustu cytatów z utworów Chopina, jego postać stała się też inspiracją dla libretta autorstwa Angiolo Orvieto, a samo nazwisko – tytułem opery. Kierownik muzyczny łódzkiego spektaklu Adam Banaszak wydobył z tego dzieła piękno, dramaturgię i melodyjność, znakomicie radząc sobie z niełatwą partyturą.
W materiałach promocyjnych Teatru Wielkiego w Łodzi czytamy:
CHOPIN – jak twierdzą niektórzy historycy muzyki – to opera, która jest dziko nieścisłą relacją z życia kompozytora. Wszystkie postaci oprócz Chopina są całkowicie fikcyjne, a sam przebieg operowych zdarzeń jedynie sugeruje pewne wątki z życia wielkiego Polaka. Ile tu prawdy a ile fantazji librecisty?
Całość jednak stworzyła wielkie możliwości popisu wokalnego – ale i aktorskiego – dla wszystkich wykonawców, a przecież w operze również o to chodzi! Fryderyk Chopin nie skomponował ani jednej opery i podobno nawet nie marzył by tworzyć muzykę dla teatru. Tym razem jednak pojawiła się n scenie zarówno postać Chopina na scenie, jak i jego muzyka – ale jakże odmieniona! Zaskoczenie kazało się jednak pozytywne:
To jednak nie tylko opera, której tematem jest nasz największy kompozytor. To również opera, która w całości korzysta z muzyki Chopina. Mamy do czynienia z niezwykłą próba transkrypcji muzyki fortepianowej na język opery. Próbą transkrypcji chopinowskiego rubato na operowe bel canto. Odpowiada więc na pytanie, co by było, gdyby Fryderyk Chopin sam napisał jakiekolwiek dzieło operowe – zaznaczył Adam Banaszak sprawujący nad spektaklem kierownictwo muzyczne.
Przedstawienie poprzedziły co najmniej równie niezwykłe recitale fortepianowe – w pierwszej części wieczoru wystąpiło dwóch laureatów tegorocznego, XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Najpierw Hyuk Lee, Koreańczyk, wykonał Nokturn Es-dur op. 9 nr 2, Nokturn H-dur op. 62 nr 1, Etiudę As-dur op. 25 nr 1 i Poloneza-Fantazję As-dur op. 61. Ten recital został przygotowany z wykorzystaniem obrazów Wojciecha Siudmaka w wizualizacjach Emilii Sadowskiej. Po tym występie zaprezentował się laureat drugiej nagrody XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina – Alexander Gadjiev. Zagrał Sonatę b-moll, za którą muzyk zdobył nagrodę Krystiana Zimermana.
Tego samego wieczoru Alexander Gadjiev właśnie znakomicie wcielił się w rolę Fryderyka Chopina w przedstawieniu operowym, wykonując Etiudę c-moll op. 10 nr 12 (Rewolucyjną) oraz Preludium e-moll op. 28 nr 4.
Warto było jechać – Teatr Wielki w Łodzi zawsze ma dla miłośników sztuki dobre miejsca na widowni – jestem tego najlepszym przykładem: widownia była prawie pełna a mimo to udało mi się kupić bilet w pierwszym rzędzie!
Katarzyna Cetera
zdjęcia – organizatorzy
Giacomo Orefice
CHOPIN
opera w czterech aktach
spektakl grany w języku włoskim
libretto: Angiolo Orvieto
dyrygent – Michał Kocimski
Kierownictwo muzyczne: Adam Banaszak
Reżyseria: Hanna Marasz
Kostiumy i aranżacja przestrzeni scenicznej: Zuzanna Markiewicz
Obrazy: Wojciech Siudmak
Choreografia i ruch sceniczny: Jacek Przybyłowicz
Reżyseria multimediów: Emilia Sadowska
Reżyseria świateł: Katarzyna Łuszczyk
Kierownictwo chóru: Maciej Salski
Współpraca muzyczna: Marta Kosielska
Asystenci reżysera: Waldemar Stańczuk, Adam Grabarczyk
Inspicjenci: Andrzej Kowalik, Zbigniew Pawełczyk
Obsada:
Chopin – Paweł Skałuba
Elio – Łukasz Motkowicz
Flora – Anna Wierzbicka
Mnich – Robert Ulatowski
Stella – Aleksandra Borkiewicz
Chopin pianista – Alexander Gadjiev (gościnnie)
Gracja – Alicja Bajorek
Babcia Gracji – Ewa Karaśkiewicz
Ojciec Gracji – Krzysztof Pilch
Dzieci: Kalina Kukawska, Igor Kukawski
Chór, Balet i Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi
Premiera odbyła się 1 października 2021 w Teatrze Wielki w Łodzi
