czyli
SOLARIS ANTE PORTAS.
Co roku zachęcam Państwa do przyjazdu na tę wyjątkową imprezę muzyczną – pisze nasza krakowska korespondentka Katarzyna Cetera, bo ona co roku jest ciekawsza, coraz bardziej „odlotowa”, coraz bardziej dotkliwa. OPERA RARA KRAKÓW 2024 – tak, to o niej mowa – to jedna z flagowych krakowskich marek kulturalnych, zajmuje też wyjątkowe miejsce na mapie Krakowa i w sercach słuchaczy. Organizacyjnie wsparta przez różne instytucje kulturalne i Miasto Kraków oraz inne instytucje, Capella Cracoviensis po raz kolejny przypomni, że opera jest wielobarwną syntezą muzyki, teatru, literatury i sztuk wizualnych.
Właśnie dziś, 1 lutego, w wyjątkowych industrialnych wnętrzach Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS odbędzie się premiera opery SOLARIS na podstawie powieści Stanisława Lema. Tym wydarzeniem otworzymy w tym roku festiwal Opera Rara Kraków. Muzykę do spektaklu w reżyserii Waldemara Raźniaka skomponował najciekawszy chyba polski kompozytor Karol Nepelski – autor muzyki do wielu spektakli Małgorzaty Warsickiej, także tarnowskiego KRÓLA sprzed lat, spektaklu w wykonaniu Matyldy Baczyńskiej. Warto może przypomnieć tarnowskiemu czytelnikowi, że tamten spektakl brał udział w Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” w 2015 roku. Konkurs organizowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego a jurorzy przyznali wyróżnienie Matyldzie Baczyńskiej w dziedzinie aktorstwa i Karolowi Nepelskiemu za muzykę do tego spektaklu.
Opera SOLARIS jest koprodukcją festiwalu Opera Rara, Narodowego Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej, kooperatywy muzycznej Hashtag Ensemble i Warszawskiego Towarzystwa Scenicznego. Partnerami spektaklu są Uniwersytet Jagielloński i Przestrzeń Muzyki Współczesnej Hashtag Lab.
W programie festiwalu przeczytamy:
W obliczu katastrofy, do kogo należałoby się dzisiaj modlić? Do któregoś z bóstw, a może do sztucznej inteligencji? Może właśnie do niej, skoro wiara w człowieka zawodzi, do niedawna rzekomo ujarzmiona przyroda na nowo zaczęła się buntować, a paradoksy ludzkiej egzystencji pomimo wielowiekowego namysłu uczonych wciąż pozostają nierozstrzygalne? Umysł ludzki w chwilach słabości podsuwa to, z czego korzysta od zawsze − ludowe bajki, wierzenia, tradycje, teorie spiskowe − w nowych i starych wcieleniach. To łatwiejsze, bowiem wiara w naukę wymaga czasu i poświęceń; tu nie ma prostych recept.
Właśnie na przecięciu owych światów: naukowości i wiary, tego co praktyczne z tym co ponadzmysłowe, sprawdzalnego z przeczuwalnym, rozpoczyna swoją wędrówkę Kris Kelvin (Krzysztof Zawadzki). Science-fiction, mityczny Kontakt, istnienie nieznanej cywilizacji i oddziaływanie niewytłumaczalnych sił: wszystko to zlewa się w lemowskiej planecie-oceanie badanym przez naukowców stacji Solaris. Analizując jej promieniowanie i morfologię, w gruncie rzeczy wystawiają na próbę samych siebie, swoje emocje i przeszłość, ograniczenia i wolę przetrwania. A co, jeśli nieprzekraczalna obcość, z którą przychodzi im się skonfrontować, ma tak naprawdę źródło w nich samych?
Ale Nepelski nie stroni od eksperymentów dźwiękowych. W operze “Solaris” miejsce tradycyjnego wokalu operowego zajmuje śpiew generowany za pomocą algorytmu komputerowego, wspomaganego sztuczną inteligencją i wzbudzany głosami aktorów. Śpiew obecny jest też w formie improwizacji wokalistki, która wplatając się w tkankę instrumentalną komentuje niejako pulsujący i ciągle zmieniający się świat dźwiękowy Solaris. Zespół instrumentalny stanowi integralną część świata solarystycznego, a tkanka orkiestrowa zapisana jest w taki sposób, żeby elastycznie towarzyszyć akcji scenicznej, miejscami przejmując funkcję narracyjną.
Koniecznie przybywajcie. Przedstawienia odbędą się 1 i 2 lutego (czwartek i piątek) o godzinie 19:00, 3 lutego (sobota) o 13:00 (lunchtime opera) oraz 4 lutego (niedziela) o 16:00 (sunday afternoon performance). Wszystkie pokazy odbędą się w Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS przy ulicy Czerwone Maki 98. A to tylko początek festiwali Opera Rara Kraków 2024. Zobaczycie, będzie się działo!
Katarzyna Cetera
Zdjęcia – organizatorzy
SOLARIS
Twórcy:
muzyka: Karol Nepelski
libretto i reżyseria: Waldemar Raźniak
kierownictwo muzyczne: Lilianna Krych
scenografia i kostiumy: Barbara Guzik
światło: Ada Bystrzycka
dźwięk: Marek Suberlak
koordynacja video: Tadeusz Pyrczak
koordynacja produkcji: Dorota Grzywacz-Kmieć, Wioletta Brzęcka
Występują:
Roman Gancarczyk − Gibarian
Krzysztof Globisz − Starszy mężczyzna
Adam Nawojczyk − Snaut
Karolina Staniec − Rhea
Krzysztof Zawadzki − Kris Kelvin
oraz
Hashtag Ensemble w składzie:
Ania Karpowicz − flety
Paweł Janas − akordeon
Marta − głos
Marta Piórkowska − skrzypce
Aleksandra Demowska-Madejska − altówka
Mateusz Loska − kontrabas
Magdalena Kordylasińska-Pękala − perkusja
gościnnie:
Krzysztof Guńka − saksofony
Aleksander Wnuk − perkusja
Robert Dacko − wiolonczela
Piotr Madej − live electronics.
