Już wkrótce rowerem, bezpieczną trasą, przez piękne i malownicze tereny gminy Tarnów, Pleśna i Zakliczyn, przejechać będzie można z rynku w Tarnowie do rynku w Zakliczynie. Właśnie rozpoczyna się budowa kolejnego odcinka EuroVelo11 z Łukanowic do Wróblowic. A, że letnia kanikuła w pełni, korzystając z uprzejmości dyrektora Zakliczyńskiego Centrum Kultury Kazimierza Dudzika prezentujemy propozycje plenerowych wydarzeń kulturalnych, które znajdują się turystycznym menu sierpnia w Gminie Zakliczyn.
I tak: w sobotę 5 sierpnia obchodziliśmy 30 – lecie Strażackiej Orkiestry Dętej „Filipowice”, zaś w niedzielę 12 sierpnia można było odwiedzić Kino Plenerowe RDN Małopolska, zlokalizowane na zakliczyńskim Rynku, natomiast we wtorek 15 sierpnia ojcowie dominikanie zapraszają na obchodzone co roku Święto pojednania na Jamnej. Ten niezwykle bogaty w wydarzenia sierpień domkną dwie najważniejsze imprezy letniego sezonu: 19 sierpnia w niedzielę Dożynki Gminy Zakliczyn oraz 20 sierpnia sławny w całym regionie Festiwal fasoli. Obie te ostatnie imprezy odbędą się na zakliczyńskim Rynku, ale proponujemy również rozejrzeć się po okolicy.
Nowa trasa rowerowa postanie na odcinku 12,5 km i będzie częścią europejskiej trasy EuroVelo11. Zakres prac obejmie m.in. przebudowę fragmentu DK 94 (przystosowanie do ruchu rowerowego mostu nad Dunajcem w Zgłobicach), budowę odcinka trasy rowerowej oraz remonty dróg wewnętrznych i gminnych. Trasa wyposażona będzie w urządzenia bezpieczeństwa ruchu oraz oznakowana jako szlak turystyczny na całej długości. Połączy się z istniejącym już odcinkiem we Wróblowicach. Inwestycja kosztować będzie przeszło 6 mln zł.
– To dobra wiadomość dla wszystkich rowerzystów. Nowy odcinek sprawi, że z rynku w Tarnowie rowerem będzie można dojechać do rynku w Zakliczynie i podziwiać piękno Małopolski – powiedział wicemarszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka po symbolicznym wbiciu łopaty.
– Realizacja tego przedsięwzięcia zwiększy atrakcyjność turystyczną naszej gminy i całego regionu. Przyjechać będzie można do nas rowerem na relaks i odpoczynek nawet z bardzo daleka – twierdzi burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn Dawid Chrobak.
Dożynki Gminy Zakliczyn
12 edycja Dożynek Gminy Zakliczyn odbędzie się 19 sierpnia 2023 roku na zakliczyńskim Rynku. Dożynkowe świętowanie rozpocznie się mszą świętą, dziękczynna w kościele pw. św. Idziego opata, a po nabożeństwie grupy wieńcowe w asyście Strażackiej Orkiestry Dętej „Filipowice” przejdą w korowodzie na płytę drugiego (po krakowskim) największego rynku miejskiego w Małopolsce.
W tym roku w gminnym święcie plonów weźmie udział aż 18 grup wieńcowych reprezentujących 18 z 24 miejscowości wchodzących w skład Gminy Zakliczyn. Warto o tym wiedzieć, bo jest to liczba wieńców dożynkowych, której mogliby pozazdrościć organizatorzy wielu powiatowych dożynek.
Role gospodarza tegorocznej edycji dożynek pełni sołectwo Faściszowa – miejscowość położona we wschodniej części Gminy Zakliczyn, po południowej stronie drogi krajowej nr 980. Podczas badań archeologicznych odkryto w Faściszowej narzędzia oraz naczynia pochodzące z różnych epok: kamienia, brązu oraz żelaza. Najstarsze znaleziska liczą około 5 tysięcy lat. Pierwsze informacje o wiosce pochodzą z kronik Jana Długosza, który posiłkując się danymi Wincentego Kadłubka wymienia i opisuje Phaszczechową. Była to jedna z pierwotnym nazw, która ciągle ewoluowała i tak przez Faszczechową, Fasczechową, utrwaliła się Faściszowa. Na początku XV wieku miejscowość jest własnością Mikołaja Rogalca herbu Strzemię. Następnie przechodzi we władanie rycerza Jarolda, który jest płatnikiem dziesięciny na rzecz parafii w Opatkowicach (obecnym Zakliczynie). Wiek XVI przyniósł podział Faściszowej pomiędzy kilku właścicieli m.in. Taszyckich, Błońskich, Pileckich i przechodzenie poszczególnych części w różne ręce. Na Faściszowej odciska swoje piętno reformacja i w wieku XVII zamieszkują ją katolicy, arianie oraz kalwini. W 1655 roku rozpoczyna się Potop szwedzki, a wojska Karola Gustawa docierają również na południe Polski i w styczniu 1656 roku grabią i palą Zakliczyn, a stacjonują właśnie w pobliskiej Faściszowej. W wieku XIX Faściszowa znajduje się w rękach rodu Komorowskich. Ostatnimi właścicielami dworu w Faściszowej byli Żydzi, jednak na początku XX wieku włości zostały rozparcelowane, a drewniany dwór został rozebrany.
Obecnie funkcjonuje tutaj niepubliczna Szkoła Podstawowa im. J. Malczewskiego. Faściszową rozsławia w kraju i zagranicą rzeźbiarz Stanisław Socha.
Program Dożynek przeczytacie na zamieszczonym plakacie. Warto wiedzieć, że choć to są 12. Dożynki Gminy Zakliczyn, nie oznacza wcale, że wcześniej nie organizowano tutaj dożynek – wręcz przeciwnie. Gminne dożynki były organizowane i za czasów słusznie minionego ustroju i w latach 90 – tych przez przedsiębiorcę z pobliskich Stróż – Czesława Ramian, potem nastał czas Dożynek Filipowickich i wreszcie Dożynek Gminy Zakliczyn w formie jaką znamy obecnie.
22. Festiwal fasoli w Zakliczynie
Obecnie, kiedy mamy wysyp imprez promocyjnych dedykowanych określonym produktom lokalnym i tradycyjnym, a zakliczyński festiwal fasoli wydaje się być jednym z wielu takich wydarzeń.
Tymczasem to właśnie święto fasolowe, (przynajmniej w regionie tarnowskim), organizowane po raz pierwszy w 2000 roku w Zakliczynie, było pionierem w tej materii. Wielką rolę odegrali pomysłodawcy organizacji fasolowego święta, czyli samorządowcy z Zakliczyna i Powiatu Tarnowskiego oraz ówczesne szefostwo Tarnowskiej Izby Rolniczej, a realizacji w praktyce pierwszej edycji Święta fasoli w Zakliczynie podjęło się Zakliczyńskie Centrum Kultury.
Po sukcesie i wprowadzeniu w praktykę tego pomysłu, nastąpił prawdziwy wysyp tego typu imprez w regionie, takich jak na przykład; święto ziemniaka, kapusty, owoców miękkich, grzyba, karpia, kwitnącej jabłoni, a nawet święto wikliny.
Jak na to patrzymy z pozycji pionierów w tej materii ?
Bardzo życzliwie, choćby dlatego że dzięki świętu fasoli, bohaterka wydarzenia, czyli „Fasola Piękny Jaś z doliny Dunajca” przetarła drogę innym produktom do rejestracji w rejestrze produktów tradycyjnych, najpierw małopolskim, potem ogólnopolskim. „Piękny Jaś” zatrzymał się w tym marszu dopiero w Brukseli, bo Unia Europejska wpisała go na listę produktów posiadających oznaczenie „Chroniona Nazwa Pochodzenia Unii Europejskiej”. Drugi powód, to taki, że w regionie zamiast sztampowych dni gminy, zaczęto organizować imprezy tematyczne nawiązujące do specyfiki danej miejscowości czy gminy – i to właśnie są takie prawdziwe dni gminy.
Przyszłość „Pięknego Jasia”.
Przyszłość fasoli „Piękny Jaś” z doliny Dunajca nie rysuje się w różowych barwach, a powodów ku temu jest co najmniej kilka, jednak najistotniejszy z nich jest taki, że uprawa fasoli „Piękny Jaś” jest bardzo pracochłonna. Tymczasem rolnictwo unowocześnia się. Coraz więcej pracy wykonują maszyny tak wyspecjalizowane, że nawet potrafią ułatwić zbiory owoców miękkich. Tymczasem w uprawie fasoli „Piękny Jaś” trudno iść na skróty. Owszem, na Hrubieszowszczyźnie, gdzie obecnie są największe pola fasolowe, rolnicy podejmują próby ułatwienia sobie pracy z uprawą fasoli, ale te zabiegi powodują, że nasiona fasoli są po prostu drobniejsze i zdecydowanie niższej jakości – ale za to tańsze. Ta tańsza fasola wygrywa na rynku masowym i pewnie tak będzie jeszcze długo. Fasola „Piękny Jaś” z doliny Dunajca ma szansę zaistnieć na rynku niszowym, jako produkt drogi, ale produkt wysokiej jakości.
Dotychczasowa historia fasolowego święta wykreowała markę fasoli „Piękny Jaś” oraz niezliczoną liczbę przepisów na produkty kulinarne, jakie można wykonać z udziałem tego gatunku fasoli; od popularnej zupy fasolowej po tort fasolowy, a nawet lody fasolowe. Trzeba, aby ten kapitał wreszcie wykorzystać i zacząć robić na tym kapitale dobry interes. Czy znajdzie się ktoś, kto na to zwietrzy szansę
?
źródło informacji: UM Zakliczyn
Kazimierz Dudzik
