czyli

SACRUM PROFANUM 2023

Jesień zbliża się wielkimi krokami, dywaguje nasza krakowska korespondentka Katarzyna Cetera. Tarnów zapowiada na dwa pierwsze miesiące nowego sezonu aż trzy festiwale – TARNOWIANIE oraz SCENĘ OTWARTĄ w Mościcach, oraz TALIĘ w tarnowskim teatrze. Tymczasem po sąsiedzku, w Krakowie – jak co roku – zabrzmią dźwięki muzyki eksperymentalnej – i to już we wrześniu. Zakreślamy więc w kalendarzu daty: 8, a potem 23-24 września oraz 9-12 listopada i z ekscytacją czekamy na kolejną edycję, Festiwal Sacrum Profanum 2023 będzie bowiem – jak zwykle – nieoczywisty, różnorodny i wielowymiarowy.

Podczas imprezy – najpierw we wrześniu a potem w listopadzie – spotkamy się w najciekawszych krakowskich przestrzeniach koncertowych, by wspólnie eksplorować MULTIWERSUM muzyki współczesnej.

SACRUM PROFNUM z nową edycją wkracza do MULTIWERSUM! Czyż nie sztuka współczesna najpełniej przedstawia wielość uniwersów? Sacrum Profanum już w nazwę wpisane ma łączenie przeciwstawnych światów i budowanie między nimi połączeń. Czerpiąc inspiracje z popkultury, wyniesiemy tę misję na wyższy poziom, a mosty będziemy przerzucać nad jeszcze większymi i szerszymi kan(i)onami. Raz jeszcze spróbujemy zatrzeć granice pomiędzy tzw. muzyką poważną i alternatywną, sięgając po absolutnie niecodzienne połączenia.- czytamy w materiałach promujących festiwal.

MULTIWERSUM to hasło przewodnie tegorocznej edycji festiwalu. Jak można rozumieć ten termin? Temat jest szeroko eksplorowany m.in. w aktualnym kinie superbohaterskim dla określenia wielości światów, uniwersów czy wymiarów. Podobnie można spojrzeć na muzykę współczesną – jest to zupełnie niejednorodna dziedzina, w której nie brak co rusz nowych przestrzeni estetycznych i konceptualnych: – Czy obecnie to artyści stali się superbohaterami naszych czasów? W dobie wielu kryzysów – społecznego, gospodarczego i wojny – w czasie ograniczonego zaufania społecznego i głębokich podziałów. Czy to nie w ich twórczości właśnie możemy szukać pokrzepienia lub wskazówek do interpretacji i rozumienia złożoności dzisiejszego świata? Świata, który każdy z nas widzi i rozumie inaczej, zgodnie z informacjami i podaniami przekazywanymi w naszych własnych, zindywidualizowanych, zatomizowanych bańkach – mówi Krzysztof Pietraszewski, dyrektor artystyczny festiwalu.

MULTIWERSUM to także nader trafna metafora dzisiejszej codzienności, w której każdy z nas odnajduje siebie w wielu uniwersach naraz. Dodatkowo to rzeczywistość powielana i multiplikowana przez lustrzane wymiary tworzone w świecie cyfrowym, coraz szybciej i szerzej rozwijających się metawersach. Dyrektorka KBF.

Carolina Pietyra dodaje: – Festiwal Sacrum Profanum przez ponad dwadzieścia lat działalności zyskał renomę jednego z najbardziej intrygujących wydarzeń kulturalnych w Polsce. To festiwal nieustannych poszukiwań, którym w tym roku przewodzić będzie hasło MULTIWERSUM. Rozumiemy je nie tylko jako rzeczywistość realną i cyfrową, ale także prywatną, rodzinną, publiczną i zawodową. Jako wielość światów oraz naszych twarzy i ról społecznych, które na co dzień odgrywamy. Na tegoroczny festiwal Sacrum Profanum czekamy więc z ogromną ciekawością.

Festiwal SACRUM PROFANUM corocznie odbywa się w różnych, często zaskakujących przestrzeniach, organizatorzy szukają bowiem lokacji pasujących do repertuaru. Nie inaczej jest w tym roku, ale chcemy wynieść to na nowy poziom, każdą lokalizację traktując wielowymiarowo. Zagramy tam, gdzie zwykle się nie gra, a niektóre z koncertów zamienimy w podróż przez czas i przestrzeń.– zapowiada Krzysztof Pietraszewski.

Podzielenie festiwalu na dwie części – wrześniową i listopadową – pozwala na odnalezienie różnych wymiarów w muzyce, kompozycjach, mieście i miejscach, ale także wśród zaproszonych artystek i artystów. Podczas tegorocznej edycji festiwalu Sacrum Profanum spotkamy się na koncertach w różnych miejscach w Krakowie. Multiwersum będziemy poszukiwać w multi: wersji, wariantów, gatunków, przestrzeni, lokacji, światów, uniwersów i relacji.

Już 8 września na scenie teatru KTO usłyszymy Spółdzielnię Muzyczną, która po raz kolejny zrealizuje swój autorski projekt PLAYGROUND: CALL FOR COLLABORATIONS, zapraszając do współpracy młodych kompozytorów i kompozytorki. Proces współtworzenia zaowocuje powstaniem nowych utworów, dla których punktem wyjścia będą koncepty, założenia i zarysy formalno-brzmieniowe przedstawione przez Szymona Wieczorka, Lenę Michajłów i Huberta Gabriela Żmudzkiego.

Utwór Szymona Wieczorka powstał m.in. z inspiracji na wskroś teatralnej. Punktem wyjścia stał się tu spektakl Krzysztofa Warlikowskiego (A)POLLONIA: […] ta niegodziwość wycisnęła na mnie piętno. Istnieją mężczyźni, dla których wojna, czy choćby zbrodnia, jest rozwiązaniem, ale ja do nich nie należę, dla mnie, jak dla większości ludzi, wojna i zbrodnia są pytaniem, pytaniem bez odpowiedzi – gdy wykrzykujemy je nocą, nikt się nie odzywa. […].

Lena Michajłów skupia się obecnie w swojej pracy na komunikacji między kompozytorem a odbiorcą. W nowo napisanym utworze wykorzysta rozmowy ze spotykanymi na co dzień ludźmi dotyczące snów, by zbliżyć się do tajników podświadomości i stworzyć na ich podstawie oniryczną przestrzeń dźwiękową, natomiast Hubert Gabriel Żmudzki przeniesie odbiorców w sferę dźwięków o charakterze rytualnym, bogatą w harmonikę mikrotonową i spektralną.

Dopełnieniem koncertu będzie zamówiona przez Spółdzielnię Muzyczną kompozycja Żanety Rydzewskiej, pełniącej rolę tegorocznej playgroundowej tutorki. „INSATIABILITY” to utwór, który powstał z inspiracji powieścią Stanisława Ignacego Witkiewicza „NIENASYCENIE”, jej nieokreśloną tęsknotą za wielkimi przeżyciami i nieustannym poczuciem niespełnienia.

23 września wystąpi w Krakowie Erwan Keravec, który jest wirtuozem gry na szkockich dudach. Artysta w różnych częściach Rynku Głównego wykona utwory Glassa, Radigue i własny, dając miastu sygnał, że festiwal SACRUM PROFANUM rozpoczął się na dobre. Każda kompozycja prezentuje inny aspekt dud: tradycyjną dla tego instrumentu grę w marszu, dynamikę i rytmiczność oraz długi dźwięk i medytację. Francuz interesuje się zarówno muzyką tradycyjną, jak i współczesną, również tą improwizowaną. Podczas festiwalu artysta wykona słynne TWO PAGES Philipa Glassa, które – pierwotnie napisane na fortepian – idealnie pasuje do transpozycji na dudy poprzez wykorzystanie artykulacyjnych możliwości instrumentu.

Podczas wrześniowej odsłony Sacrum Profanum do Krakowa przyjedzie grupa
ENSEMBLE E. To międzynarodowy zespół artystów i muzyków pod kierownictwem Matsa Gustafssona, działający na polach współczesnej muzyki eksperymentalnej, noise’u, improwizacji, folku, free jazzu i innych tradycji muzycznych.

Grupa powstała z inicjatywy fundacji Avant Art i Matsa Gustafssona, szwedzkiego instrumentalisty i kompozytora. Pod jego kierownictwem artyści przeprowadzili badania alternatywnych sposobów ekspresji muzycznej w obrębie tradycji ludowych ze Skandynawii, Polski i Portugalii. Pod kierownictwem Gustafssona artyści przeprowadzili badania alternatywnych sposobów ekspresji muzycznej w obrębie tradycji ludowych ze Skandynawii, Polski i Portugalii. Tak powstała zupełnie nowa ekspresja, zbudowana na okruchach pamięci. Gustafsson poprosił artystów o podzielenie się najważniejszym osobistym wspomnieniem muzycznym – melodią pierwszej kołysanki czy pieśni, która trwale się w nich zapisała. To był punkt wyjścia do kolektywnej pracy nad utworem EE OPUS ONE. Tak powstała zupełnie nowa ekspresja.

W kompozycji, która zaprezentowana zostanie w Krakowie 24 września, poza tradycyjnym jazzowym instrumentarium wykorzystane zostaną instrumenty tradycyjne Polski (suka biłgorajska) oraz Norwegii (langeleik, hardingfele). Sam Mats Gustafsson to mistrz improwizacji, ale panuje też nad dużymi formami muzycznymi i dużymi zespołami. Koncert odbędzie się w ramach współpracy z fundacją Avant Art – to krakowski przystanek na trasie polsko-skandynawskiego projektu In Between Norway & Poland.

Pełny program 21. edycji Sacrum Profanum dostępny jest na stronie festiwalu – www.sacrumprofanum.com . Karnety są już dostępne w sprzedaży na www.kbfbilety.krakow.pl , w aplikacji KBF PLUS i na www.eventim.pl . Organizatorzy oczywiście serdecznie zapraszają a Kraków przecież mamy blisko, po sąsiedzku.

Katarzyna Cetera – materiały organizatorów.

PROGRAM

wrześniowej odsłony festiwalu SACRUM PROFANUM:

8 września

PLAYGROUND 2023: CALL FOR COLLABORATIONS – wydarzenie towarzyszące

19.30 – Teatr KTO

Szymon Wieczorek – „I will not let my body be torn” na flet, klarnet basowy, wiolonczelę, performera, zestaw perkusyjny i live electronics (2023) prawykonanie.

Lena Michajłów – kompozycja [tytuł w przygotowaniu] na klarnet, saksofon, skrzypce, wiolonczelę, perkusję i elektronikę (2023) prawykonanie

Hubert Żmudzki – „…Wie man wird, was man ist…” na flet, skrzypce, altówkę, wiolonczelę, fortepian, perkusję i taśmę (2023) prawykonanie

Żaneta Rydzewska – „Insatiability” na flet, klarnet, saksofon, skrzypce, wiolonczelę, perkusję, fortepian i elektronikę.

Spółdzielnia Muzyczna w składzie:

Małgorzata Mikulska – flety

Tomasz Sowa – klarnety

Krzysztof Guńka – saksofony

Paulina Woś – skrzypce

Barbara Mglej – skrzypce

Jakub Gucik – wiolonczela

Aleksander Wnuk – instrumenty perkusyjne, sampler

Aleksandra Płaczek (gościnnie) – fortepian, sampler, performans.

23 września

BUGLE CALL – Erwan Keravec

17.00 – Rynek Główny w Krakowie

Erwan Keravec –„Urban Pipes”(2023) 15′ [premiera polska]
Philip Glass – „Two Pages”(1968) 14′
Éliane Radigue –„OCCAM OCEAN XVII” (2019) 20′ [premiera polska]
Erwan Keravec – dudy

Duo van Vliet

18.30 [secret location]
Paweł Malinowski – „And it rose and it fell and pulsed like a wave” na akordeon, altówkę, elektronikę i wideo (2020) 13′
Monika Szpyrka – „Unhelpful Thinking Styles” na akordeon, altówkę, audio playback i projekcję świetlną (2020) 15′
Rafał Zapała – „USŁUGA” na akordeon, altówkę i media (2020) 10′
James Black – „HEL” na akordeon, altówkę i wideo (2022) 12′

Duo van Vliet w składzie:
Rafał Łuc – akordeon
Rafał Zalech – altówka.

24 września

EKSPERYMENTUJ! PRAKTYCZNIE SPOTKANIE Z DŹWIĘKIEM PROWADZONE PRZEZ JĘDRZEJA SIWKA – wydarzenie towarzyszące

12.00 – Pałac Potockich

IN BETWEEN – koncert

19.00 – Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

Jędrzej Siwek – „Requiem” (2023) 30′ [premiera światowa]

Jędrzej Siwek – elektronika, gramofon, syntezator, nagrania terenowe

Mats Gustafsson – „EE Opus One”na zespół mieszany i dyrygenta (2022) 50′

Mats Gustafsson – „Plugs Extended” na zespół mieszany i dyrygenta (2000/2018/2022, wersja 13) 10′

Ensemble E w składzie:

Daniel Formo – organy, fortepian

Susana Santos Silva – trąbka

Arne Forsén – fortepian, klawikord

Anders Hana – langeleik, skrzypce hardingfele, harfa żydowska

Sylwia Świątkowska – suka biłgorajska

Maniucha Bikont – wokal, tuba

Mats Gustafsson – saksofony, flety, prowadzenie zespołu
Mikael Werliin – projekcja dźwięku.