PO SĄSIEDZKU: LITERACKIE OPOWIEŚCI KRAKOWA

czyli

IV EDYCJA KONKURSU O NAGRODĘ KRAKOWA

MIASTA LITERATURY UNESCO.

34 twórców znalazło się na liście laureatów tegorocznej Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO – pisze nasza krakowska korespondentka, ceniona publicystka Katarzyna Cetera – konkursu realizowanego już po raz czwarty przez KBF ze środków Gminy Miejskiej Kraków. Wśród wyróżnionych projektów znalazły się m.in. prozatorski debiut Małgorzaty Lebdy, kolejne tłumaczenie afroamerykańskiego autora Teresy Tyszowieckiej blask!, piaty tom kryminalnej serii z profesorową Szczupaczyńską w roli głównej czy długo wyczekiwana biografia Kory Jackowskiej.

W dotychczasowych czterech edycjach Nagrody KMLU wyróżniliśmy prawie 150 znakomitych inicjatyw wydawniczych popularyzujących dziedzictwo Krakowa i współtworzących literacką współczesność miasta, które – o czym warto wspomnieć – świętuje w tym roku jubileusz 10-lecia przyznania tytułu Miasta Kreatywnego UNESCO w dziedzinie literatury. Te dziesięć lat i rosnące zainteresowanie Nagrodą KMLU pokazują, że dziedzictwo i literacka współczesność Krakowa wymagają szczególnej opieki i wsparcia – opowiadał Robert Piaskowski, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury i członek Komisji Konkursowej Nagrody KMLU.

W tym roku o nagrodę ubiegało się 73 kandydatów – pisarzy i pisarek, tłumaczy, redaktorów, ilustratorów i ilustratorek. Reprezentowało ich 39 wydawnictw z całej Polski. Niezwykle imponująca była różnorodność zgłoszonych projektów: od poezji, prozy, dramatu, po tłumaczenia, książki dla dzieci czy literaturę eksperymentalną.

Jednym z naszych strategicznych celów jako miejskiej instytucji kultury jest wspieranie i bycie blisko tego, co w Krakowie najcenniejsze. Miasto Literatury UNESCO to wyjątkowy ekosystem współtworzony przez rozmaite instytucje, branże i osoby: od pisarzy i tłumaczy, przez wydawnictwa, kameralne księgarnie, antykwariaty, drukarnie, aż po biblioteki. Założeniem Nagrody KMLU, której jesteśmy realizatorem, jest wzmacnianie i pielęgnowanie tego wyjątkowego i cennego zasobu kreatywnego miasta – mówi Urszula Chwalba, kuratorka programu KMLU i przewodnicząca Komisji Konkursowej Nagrody.

W czwartej edycji Nagrody KMLU wyróżniono wiele gatunków i form literackich: tomiki wierszy, powieści, eseje, reportaże literackie, biografie, książki dla dzieci. Komisja konkursowa doceniła też tematykę przedstawionych projektów, w tym roku poświęconych m.in. śmierci Stanisława Pyjasa czy nigdy nieopowiedzianym w pełni losom pacjentów szpitali psychiatrycznych w okupowanej Polsce.

Miłośników twórczości Wisławy Szymborskiej bez wątpienia ucieszy wydanie nigdy nie publikowanej korespondencji poetki z Ryszardem i Krystyną Krynickimi, opatrzone jej wyklejankami oraz przekładami wierszy i tekstami okolicznościowymi, a czytelników poezji Adama Zagajewskiego – zbiór jego esejów pt. „NAJWYŻSZY CZŁOWIEK ŚWIATA. O JÓZEFIE CZAPSKIM” pod redakcją Andrzeja Franaszka. Obie publikacje przygotowuje krakowskie wydawnictwo a5.

Laureatami i laureatkami Nagrody KMLU 2023 są również doświadczeni i debiutujący tłumacze, wśród nich m.in. Magdalena Heydel przygotowująca nowe tłumaczenie „MRS DALLOWAY” Virginii Woolf czy Aleksandra Samonek popularyzująca twórczość Warsan Shire – brytyjskiej autorki somalijskiego pochodzenia i osoby z doświadczeniem uchodźczym. Wśród zgłoszeń pojawiła się znacząca liczba projektów powiązanych z Krakowem nie tylko poprzez twórców, ale również takich, w których Kraków stanowi bezpośrednią inspirację literackich opowieści.

Nagrodzeni twórcy reprezentowani są zarówno przez większe wydawnictwa, działające na rynku książki już od wielu lat i mające w swoim dorobku pozycje najwybitniejszych polskich pisarzy (Znak, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie), jak i przez oficyny bardziej niszowe, które stawiają na młodych pisarzy, tłumaczy i ilustratorów oraz świeże spojrzenie na współczesną kulturę i literaturę (Cyranka, Filtry, Nisza, Officyna, KONTENT, Lokator, Ha!art).

34 nagrodzone publikacje otrzymają nie tylko wsparcie finansowe; zostaną one także objęte szczególnymi działaniami promocyjnymi, m.in. poprzez organizację spotkań premierowych pod patronatem KMLU w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20, w księgarniach kameralnych czy podczas krakowskich festiwali literackich: Festiwalu Miłosza, Festiwalu Conrada i Festiwalu Literatury dla Dzieci.

Realizowana od 2020 roku Nagroda KMLU szybko stała się ważnym wyróżnieniem dla krakowskich twórców i twórczyń o ugruntowanej już pozycji w świecie literackim, jak i istotnym wsparciem dla debiutantów i debiutantek, których talent oraz świeże, nieszablonowe spojrzenie przyciągają nowe pokolenia czytelników i czytelniczek. Aplikacje tegorocznych laureatów i laureatek, ale i projekty, których nie udało nam się wyróżnić, przekonują mnie, że czeka nas niezwykle udany literacki rok – podkreśla Marcin Dyrcz, sekretarz Nagrody.

Oto pełna lista nagrodzonych::

Anna Arno                                                 

Kalina Błażejowska                                 

Aleksandra Brzuzy                                   

Marcin Oskar Czarnik                                        

Jacek Dehnel                                            

Mikołaj Denderski                                     

Andrzej Franaszek                                 

Maja Gańczarczyk                                  

Barbara Gawryluk                                

Mateusz Górniak                                      

Magdalena Heydel                                    

Michalina Jurczyk                                       

Filip Kobiela                                              

Katarzyna Kobylarczyk                              

Jakub Kornhauser                                    

Ryszard Krynicki                                    

Katarzyna Kubisiowska

Małgorzata Lebda                               

Tadeusz Lubelski                                        

Cezary Łazarewicz                                                                              

Rafał Matyja                                              

Zośka Papużanka

Tomasz Pindel     

Gustaw Owczarski                                   

Aleksandra Samonek                             

Konrad Sierzputowski

Dominika Słowik

Michał Sobol                                             

Ishbel Szatrawska                                   

Piotr Tarczyński

Teresa Tyszowiecka blask!                       

Elżbieta Wojnarowska

Aleksandra Zielińska                                 

Mateusz Żaboklicki        

Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO ustanowiona została w 2020 roku na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa jako odpowiedź na współczesne wyzwania stojące przed branżą wydawniczą. Nagroda jest także elementem Programu Patronackiego KMLU realizującego kluczowe założenia Strategii Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz Programu Rozwoju Kultury w Krakowie do roku 2030. Pomnażanie literackiego dziedzictwa i pielęgnowanie wizerunku Krakowa, a także wsparcie dla środowisk kreatywnych związanych z literaturą i sektorem wydawniczym to główne założenia przyświecające realizacji projektu.

Warto tez zaznaczyć, że Kraków obchodzi w tym roku jubileusz 10-lecia przyznania tytułu Miasta Literatury UNESCO. Decyzję tę ogłoszono 21 października 2013 na konferencji blisko 100 miast świata w Pekinie. Program Sieci Miast Kreatywnych UNESCO został utworzony w 2004 r., aby wspierać rozwój ekonomiczny, społeczny i kulturalny miast oparty na zasadach trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Katarzyna Cetera