czyli NATIONAL THEATRE LIVE POWRACA KIN
Przedstawienie National Theatre DZIWNY PRZYPADEK PSA NOCNĄ PORĄ, które mogliśmy obejrzeć na ekranach wybranych kin (także polskich) – relacjonuje nasza korespondentka Katarzyna Cetera, oparte jest na świetnej, bestsellerowej powieści Marka Haddona. Spektakl miał swoją premierę dziesięć lat temu a już 2013 roku zdobył prestiżową Nagrodę Laurence’a Oliviera – najbardziej znaczące brytyjskie wyróżnienie teatralne przyznawane co roku przez Society of London Theatre dla przedstawień teatralnych wystawianych w stolicy Wielkiej Brytanii – i to aż w siedmiu kategoriach!. Spektakl wygrał m.in. w kategorii najlepsza sztuka, najlepszy reżyser, najlepszy aktor (Luke Treadaway), najlepsza scenografia, światła i dźwięk.
Po premierze w 2012 roku w The National Theatre spektakl przeniósł się na West End, czyli do słynnej dzielnicy teatrów i centrum teatralno-musicalowego życia Londynu. Do 2017 r. zagrano tu ponad półtora tysiąca spektakli DZIWNEGO PRZYPADKU PSA NOCNĄ PORĄ (THE CURIOUS INCIDENT OF THE DOG IN THE NIGHT-TIME). Przedstawienie od początku było wielkim przebojem i już rok po premierze zdobyło aż siedem nagród Olivier Award,
Sztuka porusza temat autyzmu. Głównym bohaterem i narratorem jest – wyjątkowo utalentowany matematycznie, lecz niezdolny do właściwej interpretacji życia codziennego piętnastoletni chłopiec – Christopher John Francis Boone. W rolę chłopca o nadzwyczajnym umyśle, cierpiącego na zespół Aspergera i zaburzenia rozwoju ze spektrum autyzmu (co ciekawe: w powieści i spektaklu nie pada na temat tej choroby ani jedno słowo), wcielił się urodzony w 1984 roku angielski aktor filmowy i teatralny – Luke Treadaway. Spektakl wyreżyserowała Marianne Elliott a autorem adaptacji powieści Marka Haddona na potrzeby sceny jest Simon Stephens.
Autorzy adaptacji w niezwykle udany sposób przenieśli historię opowiedzianą w książce na deski teatru, uzupełniając ją zarazem licznymi zabiegami dramaturgicznymi, które pozwolą jeszcze lepiej zrozumieć jej treść.
Główny bohater nie jest przeciętnym nastolatkiem – może pochwalić się ponadprzeciętnymi zdolnościami – zna nazwy wszystkich krajów świata i ich stolic oraz wszystkie liczby pierwsze aż do 7507. Jest świetnym matematykiem, myśli bardzo logicznie, interesuje się komputerami i kosmosem. Nie jest natomiast w stanie poradzić sobie z życiem codziennym. Nie lubi, gdy się go dotyka, przytłacza go nadmiar informacji z zewnętrznego świata, je tylko potrawy w kolorze czerwonym, nie potrafi odczytywać intencji ludzi i denerwują go wszelkie nagłe zmiany. Kiedy zostaje posądzony o morderstwo psa pani Shears, odwzorowuje każdy fakt w książce, którą pisze, aby rozwiązać tajemnicę jego śmierci. W czasie tej misji – zakazanej przez ojca – odbywa podróż do Londynu, która całkowicie zmienia jego życie – chłopiec nigdy wcześniej nie przebywał tak daleko od domu.
W powieści narracja prowadzona jest z perspektywy głównego bohatera i to właśnie dzięki temu czytelnik ma szansę zagłębić się w tok myślenia osoby z zespołem Aspergera. Simon Stephens udowodnił, że można to przenieść także na język teatru. Reżyserka Marianne Elliott, podobnie jak autor powieści, postawiła na punkt widzenia Christophera – dlatego nie ma tu zwykłej scenografii przedstawiającej np. domki z ogródkami w angielskim miasteczku, są za to wyświetlające się ciągi liczb, mapy wszechświata itp. Dzięki temu widz ma wrażenie, że widzi świat oczami głównego bohatera.
Retransmisja DZIWNEGO PRZYPADKU PSA NOCNĄ PORĄ odbyła się w cyklu National Theatre Live, w ramach którego wybrane kina w Polsce prezentują najciekawsze przedstawienia brytyjskiego teatru – to przedstawienie z pewnością można do nich zaliczyć.
W opracowaniu polskich napisów do przedstawienia pomogło wydawnictwo Świat Książki, które udzieliło zgody na bezpłatne wykorzystanie polskiego przekładu bestselleru Marka Haddona, którą przetłumaczono na ponad 40 języków i sprzedano w nakładzie ponad 2 milionów egzemplarzy. Powieść ukazała się w Polsce w 2004 roku, a więc rok po światowej premierze.
Spektakl zarejestrowano z udziałem publiczności. Retransmisja w wersji oryginalnej, z polskimi napisami trwała prawie trzy godziny (z jedną przerwą) – ale warto było..
Po 10 latach od premiery spektakl wciąż jest chętnie oglądany, a swoje adaptacje sztuki wystawiają teatry na całym świecie w m.in. Meksyku, Japonii, Izraelu, Węgrzech, Kanadzie, Hiszpanii czy Południowej Afryce. W Polsce DZIWNY PRZYPADEK PSA NOCNĄ PORĄ można oglądać m.in. w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.
Katarzyna Cetera
