czyli
MALTA OD NOWA
Na tę edycję Malty czekaliśmy od ubiegłego roku – dywaguje nasza krakowska korespondentka Katarzyna Cetera. Najpierw ogłoszono, że dotychczasowi organizatorzy mają łopoty finansowe i nie podejmą się organizacji kolejnych edycji festiwalu. Potem z radością dowiedzieliśmy się, że Dominika Kulczyk przejęła festiwal – taka fuzja biznesu i kultury może się udać a Malta to przecież przedsięwzięcie gigantyczne i kosztowne. Czekaliśmy na zapowiedzi…. I tu pierwsza niespodzianka: zmiana terminu. Malta, która zazwyczaj sezon teatralny w czerwcu zamykała, teraz będzie go otwierać (wrzesień). Końcowe odliczanie trwało długo i zapowiadane było szumnie.
34. edycja Malta Festival, rozpoczęła się w sobotę 7 września i potrwa do niedzieli 15 września. W tych dniach Poznań będzie gościć setki artystek i artystów z całego świata, którzy na ponad tydzień zamierzają zmienić to miasto w kulturalną stolicę Polski. W tej mozaice wydarzeń nie brakuje wyjątkowych spektakli teatralnych, koncertów i spotkań z inspirującymi osobami.
Przez dziewięć festiwalowych dni w 30 lokalizacjach odbędą się łącznie 124 wydarzenia z udziałem ponad 500 artystek i artystów z 20 krajów. To łącznie 70 godzin spektakli, 80 godzin muzyki na żywo, 50 godzin rozmów, a także 10 pokazów filmowych, 37 warsztatów oraz 19 spotkań i paneli dyskusyjnych. Najbardziej imponująca liczba dotycząca tegorocznej Malty to jednak… ponad 50 ton piasku, który utworzył sztuczną plażę na potrzeby scenerii opery klimatycznej SUN & SEA. Łącznie to ponad 200 godzin spektakli teatralnych, muzyki, inspirujących rozmów i warsztatów. Warto przypomnieć, że wstęp na przeważającą liczbę atrakcji festiwalowych jest darmowy.
Przygotowanie festiwalu z tak różnorodnym i rozbudowanym programem nie byłoby możliwe bez setek osób zaangażowanych w jego organizację. Pragnę im wszystkim z całego serca podziękować za ciężką pracę i pasję. Wspólnie byliśmy w stanie nie tylko ocalić ten jedyny w swoim rodzaju, wyjątkowy dla mnie festiwal, ale także nadać mu niepowtarzalny, kobiecy charakter. Głęboko wierzę, że energia, którą wyzwoli tegoroczna Malta, pozostanie z jego publicznością na długo i pozwoli nam się zjednoczyć pod wspólnym przesłaniem “Za miłość!” – powiedziała Dominika Kulczyk, mecenaska Malta Festival.
Inauguracja festiwalu rozpoczęła się o godzinie 15:00 w malowniczym Parku Fryderyka Chopina. Wydarzenie zaszczyciło swoją obecnością wiele znanych postaci. Wśród nich znalazła się – poza Dominiką Kulczyk – Jaha Dukureh, aktywistka nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla, która walczy z okaleczaniem kobiet i dziewczynek. Wystąpienia obu pań miały na celu nie tylko otwarcie festiwalu, ale również poruszenie ważnych kwestii dotyczących praw człowieka oraz równości płci.
Jednym z centralnych punktów inauguracji była wyjątkowa instalacja artystyczna DOMINOES, którą uruchomiła Dominika Kulczyk. Składająca się z 7200 kostek domina, a budowana przez 300 osób instalacja ma symbolizować siłę wspólnoty i współpracy. Gdy ostatnia kostka upadła, uczestnicy wydarzenia mieli okazję śledzić „korowód wiedźm” pod przewodnictwem Ewy Wycichowskiej. Warto dodać, że w korowodzie wzięła udział również Little Amal – ogromna marionetka symbolizująca dzieci uchodźców, a która dodatkowo podkreślić miała międzynarodowy charakter festiwalu.
Kolejnym ważnym elementem inauguracji było odsłonięcie rzeźby upamiętniającej kobietę skazaną na śmierć za rzekome praktykowanie czarów. Rzeźba ta, stworzona przez Alicję Białą na zlecenie Ewy Łowżył, ma przypominać o prześladowaniach kobiet w historii oraz o roli, jaką odgrywa sztuka w zwracaniu uwagi na te dramatyczne tematy.
Po uroczystości inauguracyjnej nastąpiła seria wydarzeń artystycznych. W Centrum Festiwalowym odbył się panel dyskusyjny pod tytułem Wiedźmy na świecie, w którym wzięła udział Jaha Dukureh oraz eksperci z różnych dziedzin. Panel stał się okazją do wymiany poglądów na temat historycznych i współczesnych aspektów związanych z prześladowaniem kobiet.
O godzinie 20:00 widzowie mogli podziwiać operę JA, ŞEKÜRE inspirowaną wątkami powieści Orhna Pamuka NAZYWAM SIĘ CZERWIEŃ, którą oglądaliśmy w Krakowie podczas zimowej edycji festiwalu Opera Rara. Uhonorowany literackim Noblem pisarz obejrzał dzieło w Poznaniu i wziął udział w rozmowie, którą poprowadził dziennikarz Michał Nogaś. Spektakl prezentowany był w Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki.
Równolegle w klubie Tama wystąpił Jalen Ngonda, znany ze swojego hipnotyzującego głosu. Na scenie pojawił się także Chór Czarownic prowadzący emocjonujący koncert w Parku Stare Koryto Warty. Nie zabrakło również wydarzeń muzycznych i tanecznych. Klub Festiwalowy na Placu Wolności zaprosił do wspólnej zabawy z DJ-em Poté oraz Silent Disco, gdzie na uczestników czekało wyjątkowe trio NOS. Dodatkowo, Polski Teatr Tańca przygotował spektakl MÓJ PIERWSZY RAVE, którego celem było pokazanie radości i różnorodności doświadczeń związanych z kulturą rave.
A to był przecież dopiero początek Malty 2024. Ale ten festiwal to jednak gównie teatr – i to teatr ważny, niosący znaczenia i wzruszenia. Na początek więc LOVER’S COMPLAINT Miry Mańki – nowoczesna interpretacja sonetu Szekspira, która łączy chór g/Głuchych i słyszących, by opowiedzieć o nieszczęściach, jakie mogą wynikać z miłości. Potem WYSPA UMARŁYCH w reż. Iwony Pasińskiej – spektakl, w którym bohaterami są seniorzy, a który porusza temat przemijania oraz poszukiwania ponadczasowych wartości. Z kolei monodram Marii Seweryn NA PIERWSZY RZUT OKA w reż. Adama Sajnuka, opowiada o kobiecie, która staje się świadkiem w swojej własnej sprawie sądowej – oryginalną, west-endową wersję spektaklu recenzowałam w ubiegłym roku na naszych łamach.
Wiele przedstawień podejmuje trudne i aktualne tematy, takie jak zdrowie psychiczne czy wykluczenie społeczne. DROGI EVANIE HANSENIE w reżyserii Pawła Szkotaka porusza kwestie zdrowia psychicznego nastolatków i wpływu mediów społecznościowych na ich życie, a znakomity MELODRAMAT Anny Smolar eksploruje problem współuzależnienia w relacjach.
Spektakl KASANDRA Olhy Hryhorash za pomocą nowoczesnej interpretacji klasycznego dramatu porusza ważne kwestie społeczne. Z kolei nagrodzona Złotym Lwem opera klimatyczna SUN&SEA w reżyserii Liny Lapelyte, Vaivy Grainyte i Rugile Barzdziukaite przyciąga uwagę dzięki swojej innowacyjnej formie, łącząc plażową scenerię z refleksją na temat zmian klimatycznych.
A przecież to tylko niektóre z wydarzeń teatralnych, które odbywają się w ramach Malty. Jeszcze Andrzej Seweryn i jego LEAR, jeszcze Tim Robbins – uhonorowany Oscarem aktor zaprezentuje swój autorski wodewil DO GÓRY NOGAMI. Poznań będzie także kolejnym przystankiem na trasie światowego tournée ELISABETH COSTELLO Krzysztofa Warlikowskiego i Nowego Teatru.
Muzycznemu programowi przewodzi wyjątkowa grupa ANOHNI and the Johnsons, której zeszłoroczny album znalazł się na dziesiątkach list najlepszych płyt 2023 roku. Główną gwiazdą plenerowego koncertu na Jeziorem Maltańskim będzie z kolei Parov Stelar – uwielbiany w Polsce austriacki producent wystąpi z pełnym live bandem i rozrusza publiczność swoim unikalnym, inspirowanym swingiem brzmieniem.
Malta to także uliczne spektakle uliczne, występy i performanse, które kontynuują festiwalową tradycję ożywiania przestrzeni miejskiej. Ważnym punktem programu jest sekcja Wiedźmy, która propaguje alternatywną, poświadczoną historycznie definicję tego terminu – wiedźmy to „te, które wiedzą”. Ma to być okazja, żeby poznać wyjątkowe kobiety dzielące się swoimi doświadczeniami w ramach paneli dyskusyjnych, warsztatów i pokazów filmowych.
Wszystkie informacje dotyczące bogatego programu Malta Festival 2024 można znaleźć na stronie malta-festival.pl oraz w aplikacji festiwalowej dostępnej w serwisach Apple App Store oraz Google Play. Festiwal odbywa się w Poznaniu od 1991 r. i jest największym festiwalem teatralnym w tej części Europy. Swoją nazwę zaczerpną od sztucznego jeziora, które mieści się w Poznaniu i wokół którego odbywają się największe plenerowe przedstawienia. Może warto się wybrać do Poznania?
Katarzyna Cetera
Zdjęcia – organizatorzy
