Rządzimy bez kultury

 Wokół odwołania Cezarego Morawskiego z funkcji dyrektora Teatru Polskiego

Warto przyjrzeć się powyborczym koalicjom i ich cenie gospodarczej. Ale należy również bacznie przyglądać się, co zwycięska w sejmikach wojewódzkich „dobra zmiana” zrobi z kulturą i wokół kultury. Dobrym probierzem jest już Dolny Śląsk i Teatr Polski we Wrocławiu. W poniedziałek 26 listopada zarząd województwa dolnośląskiego zdecydował o odwołaniu Cezarego Morawskiego z funkcji dyrektora Teatru Polskiego. Nijak nie mogę zrozumieć - pisze na łamach pch24.pl znany reżyser i ceniony publicysta Tomasz A. Żak, jak to jest możliwe, że zwycięskie PiS robi dzisiaj to, czego nie udało się zrobić przez dwa lata jej wrogom. Bardzo szybko zapominamy o tym, co jeszcze kilkanaście miesięcy temu rozgrzewało do czerwoności opinię publiczną, a stało się sztandarowym przykładem wojny kulturowej pomiędzy czekistami kultury a polskością.

Czytaj więcej...

Mateusz z Lichwina

Właśnie ukazała się drukiem unikalna publikacja opisująca barwne dzieje jednej z podtarnowskich małych ojczyzn – Lichwina. Autorem książki "Lichwin i okolica na kartach dziejów" jest mieszkaniec tej miejscowości,  student I roku historii Uniwersytetu Pedagogicznego  w Krakowie Mateusz Reczek. Pasjonat lokalnej historii, który prace nad książką rozpoczął jeszcze w szkole średniej - łącznie poświęcił jej blisko 7 lat życia. Nasz portal od początku wspierał młodego autora, publikując obszerny wywiad z nim (fragmenty poniżej) i materiały, w tym oryginalne zdjęcia, które później znalazły się w książce - będąc niejako akuszerem tego wyjątkowego dzieła. Niedawno, 18 października 2018 roku w Centrum  Produktu Lokalnego w Rzuchowej miała miejsce oficjalna prezentacja książki Mateusza Reczka, podczas której można było się dowiedzieć jak powstawała książka, co w niej zostało umieszczone a także szereg ciekawostek związanych z lokalnymi dziejami. Przeglądając starannie wydaną przez jedną z białostockich oficyn pracę młodego historyka (szkoda, że tylko w ilości 250 egzemplarzy aliści jest już w Paryżu!), natknąłem się na informację o Romanie Żelazowskim, urodzonym w jednym z dworów w Lichwinie, znanym w latach międzywojennych polskim aktorze teatralnym a także dyrektorze teatrów m.in. we Lwowie. Wystąpił on również w dwóch pierwszych polskich filmach fabularnych oraz... na deskach sceny tarnowskiego Sokoła gdzie dzisiaj mieści się teatr miejski, o czym wkrótce na naszych łamach.

Czytaj więcej...

PO NOWEMU W RZESZOWIE

czyli
FESTIWAL NOWEGO TEATRU
ODPALONO JUŻ PO RAZ PIĄTY

W ciągu czterech ubiegłych lat Festiwal Nowego Teatru w Rzeszowie zyskał swoją markę, miejsce na mapie teatralnych wydarzeń i w kalendarzu teatralnych imprez - pisze nasza korespondentka Katarzyna Cetera. Przez cztery lata dyrektorem programowym festiwalu była dr Joanna Puzyna-Chojka, teatrolog, krytyk teatralny, charyzmatyczny wykładowca – ale przede wszystkim znawca i miłośnik teatru. Była kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, a także dyrektorem programowym Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w Gdyni. Joanna Puzyna-Chojka tego lata odeszła od nas na zawsze, jednak piątą edycję festiwalu przygotowała niemal do końca.

Czytaj więcej...

Z miłości do sztuki...

Powstał 15 lat temu. Interdyscyplinarny festiwal sztuk wszelakich czyli ArtFest im. Bogusława Wojtowicza (1956-2010) - przez 12 lat dyrektora  BWA Galerii Miejskiej w Tarnowie, człowieka instytucji, cenionego animatora kultury, znawcy teatru i jazzu... Festiwal wymyślił i był jego pierwszym dyrektorem właśnie B. Wojtowicz. Impreza odbywa się w Tarnowie od 2003 roku i na dobre wpisała się w kulturalny  pejzaż miasta i regionu, stanowiąc co roku znaczące wydarzenie artystyczne. Nie inaczej zapewne będzie i w tym roku. Jego ideą jest prezentowanie osobowości kultury, młodych, zdolnych artystów i konsekwentne łączenie różnych dziedzin sztuki. Konsekwencja w połączeniach muzyki, literatury, sztuk pięknych, teatru czy architektury wywodzi się z talentu i inspiracji artystów a trafiać ma na wrażliwość i ciekawość widzów. Pomysłodawca ArtFestu Bogusław Wojtowicz zaplanował to przedsięwzięcie w oparciu o niektóre założeniach legendarnego ugrupowania artystycznego Fluxus. Nazywał festiwal "świętem sztuki", którego formuła przypominać miała jazzową improwizację, a więc efektownie łączyć rozmaite dziedziny sztuki, m.in. poprzez uczestnictwo artystów z rożnych kręgów kulturowych, mogących realizować swoje własne, niesztampowe projekty. Organizatorzy kontynuują te założenia tworząc sposobność do bezpośredniego kontaktu z ludźmi sztuki. Umożliwiają udział w wyjątkowych wystawach, spektaklach teatralnych, koncertach, wykładach, spotkaniach z artystami, happeningach, warsztatach, gwarantujących najwyższy poziom artystyczny. Tegoroczną, jubileuszową edycję Festiwalu, który potrwa do 11 grudnia, zainaugurował w piątek, 23 listopada o godz. 18.30 w Centrum Sztuki Mościce, obok Biura Wystaw Artystycznych głównego organizatora imprezy, wernisaż wystawy fotografii „Ciechowski–Świetlik” oraz spotkanie z Andrzejem Świetlikiem, artystą, który fotografował Grzegorza Ciechowskiego w latach 1988-2001. W kolejnych dniach nie zabraknie koncertów, spotkań z twórcami i warsztatów skierowanych głównie do dzieci. Przed tarnowską publicznością wystąpi m.in. Maciej Maleńczuk, zespół Fonetyka i Warszawska Orkiestra Sentymentalna. Na uwagę zasługuje „Balet koparyczny” – pierwszy taki spektakl w Tarnowie, będący połączeniem siły maszyn i wrażliwości człowieka.

Czytaj więcej...

Tarnowska Książnica

Jubileusz 110-lecia istnienia obchodzi w tym roku Miejska Biblioteka Publiczna w Tarnowie. Inicjatorem jej powstania w 1908 roku był nauczyciel gimnazjalny i prezes Polskiego Towarzystwa Demokratycznego w Tarnowie, Kacper Ciołkosz. Uroczyste obchody miały miejsce  w ubiegły piątek, 16 listopada, o godz. 14 w Sali Lustrzanej. W imieniu prezydenta Tarnowa, Romana Ciepieli życzenia bibliotekarzom złożyła zastępca prezydenta, Jadwiga Stankiewicz. Jubileuszowe życzenia przekazali także. przedstawiciele innych małopolskich bibliotek, tarnowskich instytucji kulturalnych, współpracujących z MBP Zakładów Karnych w Tarnowie i Tarnowie-Mościcach oraz przewodnicząca Komisji Kultury i Ochrony Zabytków Rady Miejskiej w Tarnowie, Anna Krakowska. Podczas uroczystości nagrodami prezydenta Romana Ciepieli uhonorowane zostały dwie tarnowskie bibliotekarki: Barbara Witek oraz Ewa Jasiewicz-Kargól. Oficjalną część uroczystości zakończyły prelekcje o historii i współczesności MBP, wygłoszone przez Krzysztofa Moskala i Katarzynę Sikorę. Zaś artystyczne oprawił „Pan Cogito” Zbigniewa Herberta w mistrzowskiej interpretacji Anny Seniuk, której towarzyszyła harfistka Emilia Raiter.

Czytaj więcej...

Muzycznie i patriotycznie

Muzyka jest rodzajem modlitwy. Służy refleksji, szukaniu głębi. Muzyka sakralna przybliża ludzi do Boga.

W ostatni piątek, 16 listopada, w Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej odbył się uroczysty koncert z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości oraz bliskich relacji polsko-amerykańskich. Artystyczną dominantą tego niezwykłego wieczoru był występ wybitnego amerykańskiego pianisty Neala Larrabee'ego, który wykonał kompozycje Ignacego Jana Paderewskiego, Fryderyka Chopina, Samuela Barbera oraz Thomasa Gottschalka. Dopełnieniem koncertu były projekcja 8- minutowego filmu i wystawa, poświęcone pamięci Herberta Hoovera - wielkiego przyjaciela Polski i Polaków. Znanego amerykańskiego działacza, organizatora pomocy dla Polaków po odzyskaniu niepodległości. Wieczór uświetnił swoją obecnością Konsul Generalny Stanów Zjednoczonych Ameryki B. Bix Aliu. Wśród gości znaleźli się również Prezydent Miasta Tarnowa Roman Ciepiela, Sekretarz Powiatu Tarnowskiego Wacław Prażuch oraz Burmistrz Miasta i Gminy Ciężkowice Zbigniew Jurkiewicz. Zaś w sobotę, 17 listopada, rozpoczęły się VIII Tarnowskie Dni Cecyliańskie, które potrwają tydzień i zakończą się 24 listopada. Na to znaczące wydarzenie nie tylko kulturalne złożą się audycje, recitale, koncerty muzyki chóralnej i organowej oraz  warsztaty organowe i VIII Ogólnopolski Konkurs Organowy Uczniów Diecezjalnych Studium Organistowskich.

Czytaj więcej...

Od tablicy do pomnika.

Historia Grobu Nieznanego Żołnierza w Tarnowie nadal jest mało znana, pomimo że stanowi niekwestionowane centrum obchodów wielu ważnych uroczystości. Warto ją przypomnieć, szczególnie w kontekście obchodzonej właśnie 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości. Po I wojnie światowej w Polsce rozpowszechniła się idea budowy Grobów Nieznanego Żołnierza. W Tarnowie również powstał pomysł upamiętnienia osób, które za wolną Polskę oddały życie. Rozbudowano wprawdzie na Starym Cmentarzu kwaterę wokół zbiorowej mogiły powstańców z 1863 r. do której włączono groby legionistów i żołnierzy polskich poległych na różnych frontach I wojny światowej, jednak w samym mieście pomnika nie było... I pomyśleć, że Tarnów mógłby w ogóle nie mieć pomnika-symbolu, gdyby nie tajemniczy fundator... Do budowy rozpoczętej w 1931 r. wykorzystano głazy z cokołu byłego pomnika armii austriackiej, który został zburzony już w X 1919 r. Z postumentu wyrasta żeliwna kula - symbolizującą lampkę oliwną z dekoracyjnymi płomieniami. 9 VIII 1931 r. w czasie X Ogólnopolskiego Zjazdu Legionistów Polskich w żeliwnej kuli umieszczono 3 metalowe pojemniki zawierające ziemię z cmentarzy legionistów.   

Czytaj więcej...

10 lat temu

We czwartek 13 listopada 2008 roku rano, w tarnowskim szpitalu im. Szczeklika zmarł w wieku 78 lat Ryszard Smożewski…. Znakomity dziennikarz (wieloletni felietonista kieleckiego „Słowa Ludu”) i publicysta (regularnie pisywał m.in. do „Polityki” i „Szpilek”), legendarny dyrektor teatru im. L. Solskiego w latach 1972 – 1988), z którym miałem zaszczyt pracować w najlepszych dla tarnowskiego teatru latach,  reżyser i animator kultury, wspaniały człowiek… mój przyjaciel.  Był znakomity w tym co robił w Solskim, z którego w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku uczynił jeden z najlepszych terenowych, ale nie prowincjonalnych, teatrów w Polsce. Jego teatr, podobnie jak jego publicystyka, był najwyższej próby. W tamtej siermiężnej epoce był prawdziwym prekursorem tego, co dziś powszechne. Był niezwykle skutecznym menagerem i artystycznym kreatorem. To był „ktoś”, wobec którego nie można było być nijakim, „letnim”. Zawsze pracował i był na najwyższych obrotach. I tego wymagał od współpracowników i oczekiwał od przyjaciół. Miałem zaszczyt i przyjemność zaliczać się do jednych i drugich. W Solskim przepracowałem w sumie ponad 25 lat, ostatnie 10 jako kierownik techniczny teatru. To dzięki Ryszardowi Smożewskiemu odważyłem się opublikować swój pierwszy wiersz i tomik poezji „Próba tożsamości”. To jemu zadedykowałem siódmy z kolei tomik „Wiersze pierwsze i ostatnie”. To on ośmielił mnie do napisania pierwszego felietonu „Pegazem po Tarnowie” i wiernie kibicował moim dziennikarskim zmaganiom na łamach „Echa Tarnowa” i innych tytułów. Byłem z nim od początku jego pracy „u podstaw” w tarnowskim teatrze, aż do końca, a i potem nasza przyjaźń trwała nadal… . Ostatni raz widziałem go na kilka dni przed „niebiańskim angażem”, wyniszczonego ciężką chorobą, już nie mógł mówić, ale jeszcze reagował na dotyk… .  Szkoda, że jego teatr i jego miasto, któremu poświęcił najlepsze lata swego życia, zupełnie o nim zapomniał... . Nadal nie ma żadnej tablicy pamiątkowej, choćby w teatrze, nadal na wydanie czeka gotowa książka, nasze, jego przyjaciół wspomnienie o nim. Poniżej tekst, jaki napisałem dla Gazety Wyborczej, opublikowany tuż przed jego pogrzebem 19.XI.2008 r.  

Czytaj więcej...