Księga pamięci w...budce

14 czerwca 2017 obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Tego dnia, w czerwcu 1940 roku do Obozu Koncentracyjnego w Oświęcimiu wyruszył z Tarnowa, dokładnie z rampy kolejowej przy ul. Warsztatowej, pierwszy transport 728 Polaków. Żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, uczniowie lokalnych szkół oraz niewielka grupa polskich Żydów - to oni stali się pierwszymi więźniami fabryki śmierci, jaką okazał się obóz KL Auschwitz. Tak rozpoczął się jeden z najtragiczniejszych okresów w historii Polski. Przez trzy kolejne lata, o czym mało kto wie, takich pociągów – transportów wyekspediowano z Tarnowa co najmniej pięćdziesiąt. Z Tarnowa wyruszył też pierwszy transport kobiet do Auschwitz. W 77 rocznicę tych dramatycznych wydarzeń o godzinie 10:00 zebrani pod Pomnikiem I Transportu do KL Auschwitz w Tarnowie oddali hołd ofiarom transportu podczas rocznicowej uroczystości, złożono wieńce, zapalono znicze i odczytano listy uczestników pierwszego transportu. Więźniowie z Tarnowa otrzymali po przybyciu od obozu numery od 31 do 758. Na czas kwarantanny umieszczono ich w budynkach dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W Tarnowie żyje już tylko dwóch więźniów: Kazimierz Zając i Kazimierz Albin. Niestety stan zdrowia nie pozwoił im wziąć udziału w dzisiejszych uroczystościach. Z okazji tegorocznej, okrągłej rocznicy wyruszenia pierwszego transportu do KL Auschwitz na historycznym placu, tuż obok dawnej żydowskiej łaźni, uruchomiono "dzwiękową księgę pamięci". To rodzaj budki telefonicznej, w której dzwoniący zamiast prowadzić rozmowę będą mogli poznać historie pierwszego transportu więźniów do obozu Auschwitz. "Chcieliśmy pokazać, że w pierwszym transporcie zostali wywiezieni zwykli mieszkańcy. W budce po podniesieniu słuchawki i wybraniu numeru usłyszymy ich imiona i nazwiska, kim byli, czym się zajmowali. Krótką relację. Jesteśmy im winni pamięć" - tłumaczył w rozmowie z Radiem Kraków Marcin Sobczyk, dyrektor wydziału kultury w tarnowskim magistracie.

Czytaj więcej...

Aplauz

Zakończyła się piąta edycja Artystycznego Przeglądu Lawiny Animuszu Uczucia Zdolności, czyli APLAUZu. Na festiwalu swoje zdolności pokazało blisko stu uczniów ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych pochodzących z południowo-wschodniej Polski. Młodzi artyści prezentowali się w trzech dziedzinach: plastycznej, fotograficznej i wokalnej. Uroczyste rozstrzygnięcie konkursu miało miejsce we wtorek 13 czerwca w tarnowskim teatrze. Miło nam, że w tej niełatwej artystycznej konfrontacji znaczący sukces odniosła uczennica I klasy IV Liceum Ogólnokształcącego w Mościcach Aleksandra Pisz, zajmując III miejsce w kategorii wokalnej. Ola to niezwykle kreatywna, uzdolniona wokalnie i aktorsko adeptka Teatru Nie Teraz, zwycięzczyni wielu konkursów recytatorskich, ubiegłoroczna laureatka prestiżowego "Tytułu Prymusa Tarnowa 2016", wieńczącego jej edukację w Gimnazjum Nr 4. Swoją edukację udanie łączy z przygodą teatralną w pełni profesjonalnym teatrze prowadzonym przez reżysera i pisarza Tomasza A. Żaka, a który swoją siedzibę ma /jeszcze!/ właśnie w Gimnazjum Nr 4, jednej z najlepszych szkół w Tarnowie. Aktualnie nasza Ola gra w "Wyklętych" i "Balladzie o Wołyniu", spektaklach z którymi TNT wędruje po całej Polsce.    

Czytaj więcej...

Biblia Tarnowianina

 czyli "Mój Tarnów" Antonego Sypka

To także Tarnów każdego z nas, każdego z jego mieszkańców. Ta sercem pisana monografia rodzinnego miasta autorstwa jednego z najznamienitszych jego obywateli doczekała się właśnie trzeciego już wydania. Ta niezwkle cenna dla historii miast monografia ujrzała światło dzienne w 2005 roku i jej oficjalna premiera,  23 września, była znaczacym wydarzeniem kulturalnym i towarzyskim, gromadząc w Sali Lustrzanej prawdziwe tłumy. Jej autor Antoni Sypek, to ceniony historyk i pisarz oraz powszechnie szanowany społecznik. Wielki Strażnik Tarnowskich Powązek - prezes Komitetu Opieki nad Starym Cmentarzem i znakomity jego biograf. Sypek to człowiek – instytucja. Jego dorobek wydawniczy mógłby wystarczyć na kilka habilitacji. Od lat szpera w tarnowskich archiwach, bibliotekach, dokumentach różnych instytucji, publikuje artykuły i  książki poświęcone szkołom, zakładom, znanym rodzinom tarnowskim. Ktoś powiedział, że gdyby w nocy, jakimś cudem zniknęła cegła w murze miejskim, starszym niż 20 lat, pierwszym, który by to zauważył, byłby z pewnością Antoni Sypek. Niektórzy żartują, że herb Tarnowa można by zamienić na twarz Sypka... . Nasz Cicerone jak nie pisze, to albo jeździ na rowerze po tarnowskich uliczkach, albo stoi w deszczu i śniegu na Starym Cmentarzu i zbiera pieniądze na odnowienie zabytkowych nagrobków. Niedawno wyczerpało się drugie już wydanie (oba w nakładzie po 1500 egz.) jego dzieła, uzupełnione o nowe rozdziały, m.in. Żydzi w Tarnowie, Diecezja tarnowska, Życie muzyczne Tarnowa, Plastycy w Tarnowie, Muzeum w Tarnowie. I tak oto po 12 latach doczekaliśmy się kolejnego wydania dzieła życia, jak sam mówi o swojej monumentalnej pracy Antoni Sypek.-  Nie często autor, żyjący i wydający w prowincjonalnym, jakby nie było mieście, dożywa III wydania swojej książki, która przecież nie jest ani kryminałem, ani łzawym romansem, ani książką akcji czy fantazji. To rzecz o ukochanym mieście. Dlatego nie mogłem dostać lepszego prezentu od Wydawcy (i młodego grafika Łukasza Olszewskiego) na swoje 70-te urodziny niż właśnie edycja III wydanie Mojego Tarnowa, w tym szczególnym dla mnie roku. A tym wydawcą i możnym protektorem Antoniego Sypka jest wielki miłośnik historii Tarnowa Zbigniew Proć, prezes Izby Przemysłowo – Handlowej, znany w mieście i regionie społecznik i filantrop. On też w piątek 9 czerwca otworzył krótką laudacją w Sali Pospólstwa tarnowskiego Ratusza wieczór promujący kolejne wydanie "Mojego Tarnowa" A. Sypka. A zgromdziało się tam zgoła nie pospolite towarzystwo... . Śmietanka towarzyska i kulturalna miasta, z jego prezydentem na czele. Stawili się intelektualiści i biznesmeni, liczni wielbiciele talentu i osoby mistrza, ludzie różnych stanów i zawodów oraz jego najbliższa rodzina z ukochanymi wnuczkami. Książka o Tarnowie to spełnienie moich pragnień - mówił wzruszony autor. Od dawna o niej marzyłem, chciałem napisać o moim mieście tak, jak kiedyś zrobił to Jan Bielatowicz. Pamiętam, jak wszyscy słuchaliśmy Radia Wolna Europa, gdzie były czytane fragmenty jego „Książeczki”. Najpiękniejszej o Tarnowie, napisanej z tęsknoty za miastem. Mam nadzieję, że „Mój Tarnów” choć w części będzie cieszył się takim zainteresowaniem, jak prace innych wybitnych tarnowskich historyków, moich mistrzów: Anieli Piszowej, prof. Wróbla czy Staszka Potempy... . Kolejny sukces znakomitego autora, którego przyjaźnią się szczycę, najdobitniej świadczy o tym, że w osobie Antoniego Sypka znaleźli oni godnego swoich osiągnięć kontynuatora.     

Czytaj więcej...

Przyjechałem tutaj...

aby się napatrzeć, a raczej komu przypatrzeć…nie tylko oczami ciała,    ale przede wszystkim wzrokiem serca i wiary…  Nie macie pojęcia, jak ja zawsze lubiłem jeździć do Tarnowa... (św. papież Jan Pawel II)

Właśnie mija 30. rocznica dwudniowego pobytu św. Jana Pawła II w Tarnowie i beatyfikacji bł. Karoliny Kózkówny. 10 czerwca 1987 roku papież Polak w ramach III pielgrzymki do Ojczyzny odwiedził Tarnów. Była to I pielgrzymka Jana Pawła II do diecezji tarnowskiej. To było jedno z największych zgromadzeń w historii tego wielkiego pontyfikatu. 30 lat temu na spotkanie z Janem Pawłem II przybyło do Tarnowa około dwóch milionów ludzi. Z całej Polski i z zagranicy, w tym wielu rolników. Papież podczas uroczystej mszy św. beatyfikował Karolinę Kózkównę z Wał Rudy, która zginęła w obronie czystości i na końcu tego historycznego wydarzenia podniósł do godności arcybiskupiej ordynariusza diecezji tarnowskiej, biskupa Jerzego Ablewicza. To były niezapomniane dwa dni, bez wątpienia największe wydarzenie w blisko 700 letniej historii Tarnowa i 200-letniej historii Dziecezji Ternowskiej. Całe miasto zostało spontanicznie udekorowane przez jego mieszkańców, pełno było emblematów papieskich, flag i kwiatów. Nierzadko całe frontony domów obejmowały wielkie napisy; „Tyś jest opoka”, „Witaj Pasterzu”, a niektóre balkony przypominały wręcz małe ołtarze. Przez dwa dni 9 i 10 czerwca 1987 r. Jan Paweł II był wśród nas w Tarnowie i pamięć tego, co się wówczas stało, czego byliśmy świadkami i co przeżyliśmy pozostaje do dziś żywa, czego najlepszym dowodem są uroczyście obchodzone co roku kolejne rocznice tamtej wielkiej wizyty. W tym roku centralne uroczystości odbedą się w niedzielę 11 czerwca w parafii pw. bł. Karoliny w miejscu, gdzie 30. lat temu Święty Jan Pawel II odprawił uroczystą mszę św. beatyfikacyjną. Ale już we czwartek 8 czerwca odbyło sie tam diecezjalne spotkanie Szkolnych Kół Caritas. Dzień później na placu przed kościołem bł. Karoliny były liczne koncerty i spotkania. Zaś w sobotę na placu przykościelnym odbył piknik rodzinny "30 lat temu i dziś" . A jego program wypełniły m.in. Papieski Memoriał Biegowy, występy zespołów, konkursy i wspólne śpiewanie ulubionych pieśni JPII. Natomiast w niedzielę, 11 czerwca będzie miała miejsce główna uroczystość. W kościele pw. bł. Karoliny o 12.00 zostanie odprawiona uroczysta Msza św. pod przewodnictwem bpa ordynariusza Andrzeja Jeża.

Czytaj więcej...

„Dzienniki gwiazdowe” – sen szalony jak rzeczywistość

„Proszę nie wchodzić bez pukania (…) nie szarpać, nie krzyczeć, nie budzić… Nie odpowiadam na pytania…” – to przewodni motyw muzyczny najnowszego spektaklu  Teatru Groteska w Krakowie pt. Dzienniki Gwiazdowe.. Ja w kosmosie ludzkości, jej spraw, grzechów i grzeszków, banału, kompromitacji i odwiecznego pytania: kim jestem? Jak pisze nasza nowa współpracowniczka - witamy na pokładzie - Ewa Tomasik-Adamczak, aktorka Teatru Nie Teraz, spektakl mądry, ironia skłaniająca do przemyśleń, nieprzechodząca w pusty sarkazm czy prześmiewnictwo, o wartkiej akcji i wspaniałych efektach świetlnych oraz akustycznych – to niewątpliwie zasługa reżysera, Adolfa Weltscheka oraz pracy całej ekipy: aktorów po mistrzowsku wcielających się w liczne postaci oraz pracowników technicznych. Wyjątkowo przyjemnie znosić taki „ciężar istnienia”.

Czytaj więcej...

Hycnar za Porcariego

Czyli zamienił stryjek siekierkę na kijek. Tak można by skwitować wymianę dyrektorów artystycznych w tarnowskim teatrze. Można by ale nie uchodzi, wszak nowy dyrektor to nowe otwarcie, nowe rozdania i zadania więc i kredyt  nadziei i zaufania. Od władz i widzów, którzy pomimo dotychczasowych turbulencji repertuarowych i obsadowych, kochają swój teatr. Obaj panowie, Marcin i Jakub, mają nawet podobna fizjonomię i teatr swój, ale także nasz, każdy z nich widzi ogromny – ustępujący ma ewidentną klęskę za sobą, drugi ewentualny sukces dopiero przed sobą. Dla obu panów to dyrektorskie debiuty. Ciekawe dlaczego od jakiegoś czasu Tarnów staje się poletkiem, by nie rzec poligonem doświadczalnym dla teatralnych rewolucjonistów. Dyrektor Porcari był człowiekiem z zewnątrz i tak naprawdę nigdy nie stał się tarnowianinem, co oczywiście zarzutem nie jest. Z innej pozycji startuje dyrektor Hycnar, wywodzący się z Tarnowa, gdzie zdał maturę i gdzie w wieku 12 lat debiutował na scenie, którą teraz od 1 czerwca przyszło mu kierować. Tak więc to nasz człowiek i powinien znać, a  przynajmniej wstępnie orientować się w tym, co w kulturalnej trawie Tarnowa piszczy… .  Aliści, jak się okazało na pierwszej po nominacji konferencji prasowej zwołanej na Małej Scenie teatru  we środę 7 czerwca, nie za bardzo wie, w jakim środowisku przyszło mu działać. Otóż w słowie wstępnym uprzejmy był stwierdzić, że w naszym mieście działa tylko jeden teatr, podczas gdy od 35 lat ma tutaj siedzibę w pełni profesjonalny, znany w całej Polsce Teatr Nie Teraz, stworzony i kierowany przez reżysera i pisarza Tomasza A. Żaka, którego zespół częściej występuje w Warszawie – niż w Tarnowie. I szkoda, że siedzący obok nowego dyrektora, jego mentor i promotor dyrektor naczelny Solskiego nie sprostował tego ewidentnego przekłamania. A przecież rozum nakazywałby dyr. Hycnarowi wizyty i zapoznanie się, przynajmniej z najważniejszymi, instytucjami kulturalnymi w mieście, o ofercie współpracy nie wspominając, bo to rozumie się samo przez się. Z przedstawionych planów repertuarowych w sezonie 2017/2018 wynika, że na Dużej Scenie  odbędzie się cztery premiery: „Porachunki z katem” /15.09.2017./, „Poskromienie złośnicy” /31.12.2017./, „Balladyna” /25.03.2018./ i „Akademia Pana Kleksa” /3.06.2018./, zaś na Małej Scenie dadzą „Siostrę twojej siostry”/29.04.2018./. Ponad to na Scenie Underground pokażą „Heroiny”/17.06.2018./ - szczegóły poniżej. Otwartym tylko pozostaje pytanie: Kto kogo będzie poskramiał? Kim i czym oraz jak?... W sytuacji znanej powszechnie mizerii aktorskiej /nie odchodzi z zespołu nikt, a przychodzą jeno dwie panie/ i materialnej /dotacja + remont zaplecza/. Wisienką na tym konferencyjnym torcie było przedstawienie nowej pani Kierownik Literackiej Teatru Agaty Zdziebłowskiej, która ze stanowiska suflera i inspicjenta oraz asystenta reżysera w warszawskich teatrach awansowała na szefa literackiego naszego teatru. No cóż, pozostając w Beckettowskich „oparach absurdu” z Mrożkiem i Gogolem w tle wypada mieć nadzieję, że tym razem będzie to dobra zmiana dla teatru i jego widzów.

Czytaj więcej...

Małopolska osiemnastka

10 czerwca Małopolska obchodzi swoje święto. W tym roku jubileusz jest szczególny, bo samorząd województwa kończy 18 lat, a swoje urodziny świętować będzie aż do 1 lipca. Wśród zaplanowanych atrakcji są m.in. pokazy i lekcje tanga w Cricotece, pikniki w Muzeum Lotnictwa czy w Zamku Lipowiec, ciekawe wycieczki tematyczne w małopolskich parkach krajobrazowych. Na hasło „Małopolska świętuje” będzie można też zdobyć darmowe wejściówki na przedstawienia w Operze Krakowskiej, Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie czy im. St. Witkiewicza w Zakopanem. Swoje podwoje otwierają też wybrane małopolskie muzea. W bogatym kalendarzu imprez znalazły się również oryginalnie pomyślane koncerty plenerowe w tarnowskim Centrum Sztuki Mościce. To nowum w kulturalnej ofercie miasta na lato. Obok cieszących się ogromną popularnością plenerowych wieczornych projekcji filmowych w "Kinie pod chmurką" w Parku Sanguszków, organizatorzy z CS Mościce proponują w czerwcu plenerowe koncerty muzyczne na zielonej trawce i kocyku w malowniczej scenerii łąk obok CSM. Po udanej premierze 3 czerwca, propozycja ta skierowana do całych rodzin, wydaje się być strzałem w przysłowiową dziesiątkę. Oto szczegóły tego ambitnego przedsięwzięcia, którego sukces w dużej mierze zależeć będzie także od pogody... . 

Czytaj więcej...

Niebieska lekarka

Tak wierni nazywają Matkę Boską czczoną od ponad 50 lat w pierwszej polskiej parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Fatimskiej w Tarnowie. To na jej słynącą łaskami figurę jutro 4 czerwca 2017 roku kardynał Stanisław Dziwisz - przy współudziale biskupa Andrzeja Jeża - nałoży w imieniu i autorytetem papieża Franciszka, ufundowaną przez parafian tego sanktuarium złotą koronę. Wierni przez dwa lata gromadzili cenne wota, które następnie zostały przekazane do pracowni brązowniczej Jerzego Uruszczaka w Krakowie, gdzie korona powstała – mówi kustosz sanktuarium ks. Bilski. Misternie utkana ze złotych niteczek, ozdobiona kamieniami jest wyrazem wdzięczności i miłości czcicieli Fatimskiej Pani, bo jak podkreśla ks. kustosz, to właśnie oni byli inicjatorami tego co wydarzy się jutro na placu koronacyjnym na tzw. starej kapłanówce. To historyczne dla diecezji tarnowskiej wydarzenie, w którym udział wezmą m.in. nucjusz apostolski abp. Henryk Nowacki, liczni arcybiskupi i biskupi przypada w roku setnej rocznicy objawień fatimskich. Ks. prał. Stanisław Sojka, odpowiadający za logistyczną organizację uroczystości, szacuje, że do Tarnowa na koronację przyjedzie co najmniej 30 tys. pielgrzymów. Bezpośrednią transmisję uroczystości przeprowadzą: Radio RDN Małopolska, Radio Maryja i TV Trwam. Figura Matki Bożej, która z racji koronacji poddana była renowacji, oczekuje na koronację w nawie głównej świątyni przy Al. Matki Bożej Fatimskiej. Zwyczajnie znajduje się w ołtarzu głównym, którego symbolika nawiązuje do cudu słońca, jaki 100 lat temu, w październiku 1917 roku, miał miejsce w portugalskiej Fatimie. Warto przypomnieć, że to ks. Edwin Rzeszuto, który przez 28 lat był proboszczem parafii Matki Bożej Fatimskiej pierwszy, podjął inicjatywę aby koronowana obecnie figura Matki Bożej była autentyczna i pochodziła z miejsca objawień, gdzie pojechał i zamówił ją u portugalskiego artysty Alberta Ferreiry, syna rzeźbiarza, który wykonał jej fatimski pierwowzór. Dziś mało kto pamięta, że znane i śpiewane w całej Polsce pieśni fatimskie, tj. "Z dalekiej Fatmy", "O Pani nasza", "Salve Regina" czy "Niepokalana Słoneczna Pani", powstały właśnie tu, w tarnowskim sanktuarium.

Czytaj więcej...