Wielkanoc w tradycji polskiej

Jak Wielkanoc przeżywali nasi przodkowie? Skąd wziął się "dyngus"? Gdzie zbierało się "święcone"? Na czym polegała zabawa "Emaus"? Prezentujemy odpowiedzi na te i inne pytanie, zaczerpnięte z dziewiętnastowiecznej księgi "Rok Boży w liturgii i tradycji Kościoła świętego z uwzględnieniem obrzędów i zwyczajów ludowych...". A zatem, o ile pierwszy dzień świąt wielkanocnych spędzają wszyscy w domu, w kole rodzinnym, zapraszając tylko tych, którzy u siebie święconego nie urządzają, o tyle drugi dzień świąt wypełniony jest od samego rana rozmaitymi tradycyjnymi obrzędami i zwyczajami. Poniedziałek wielkanocny rozpoczyna się "dyngusem" czyli "śmigusem". Pochodzenie dyngusu nie zostało dotychczas ustalone. Według Kitowicza datuje ono jeszcze z czasów jerozolimskich, kiedy Żydzi oblewając wodą rozpędzali chrześcijan, zbierających się na ulicach i rozmawiających o zmartwychwstałym Chrystusie. Inni badacze widzą w dyngusie pamiątkę zaprowadzenia chrześcijaństwa, kiedy całe rzesze wpędzano do wody, celem udzielenia im sakramentu Chrztu św. A jak spędzano święta w dawnym Tarnowie?

Czytaj więcej...

Zacznij od pustego grobu...

Życzymy wszystkim naszym czytelnikom i wspólpracownikom - Alleluja!

Nie sztuka

Wyjść z Egiptu

I umrzeć

Na Pustyni...

Nie sztuka

Wejść do

Ziemi Obietnicy

I Paschy...

Nie przez

Morz Czerwone

Ale przez

Wody Jordanu...

Zacznij od

Pustego grobu

Od słońca...

Ewangelie

Czyta się jak

Hebrajskie litery

Od końca...

                                                                                   Ryszard Smagacz /R.Z./

Od pojmania do śmierci

Prawdopodobnie 7 kwietnia 30 roku na krzyżu umarł Jezus z Nazaretu. Dla chrześcijan sprawa jest oczywista - oddał życie dla naszego zbawienia. Wielu jednak interesuje również to, dlaczego doszło do pojmania, procesu, skazania i egzekucji. Grupa uczonych badała ostatni dzień Jezusa. Ustalenia są w niektórych miejscach ze sobą sprzeczne, ale dzięki ich pracy możemy dzisiaj powiedzieć, że mniej więcej wiemy, jak wyglądały ostatnie godziny przed straceniem. A także, komu tak na prawdę zależało na tym, aby Jezus zamilkł? Jego przeciwnikami byli Żydzi, bo i On sam był Żydem, tak samo jak wszyscy Jego uczniowie, znajomi i słuchający Go tłum. Z lektury Ewangelii wynika, że bardzo żarliwymi przeciwnikami Jezusa byli faryzeusze, czyli osoby świeckie i sadyceusze czyli arystokracja kapłańska, których przedstawiciele zasiadali w Wysokiej Radzie. To w wyniku ich politycznych intryg Jezusowi zorganizowano dwa procesy: rzymski i żydowski. Ich konsekwencją była niewyobrażalna dla wspólczesnego człowieka męka i śmierć krzyżowa BOGA - CZłOWIEKA. Czy my, ludzie XXI wieku, rozumiemy co stało się przed dwoma tysiącami lat w Jerozolimie i jak bardzo nas to dotyka...? Że żyjemy w czasach ostatecznych i Apokalipsa to nie nie tylko literatura.

Czytaj więcej...

Baletowy zawrót głowy

Tuż przed świętami, w Niedzielę Palmową, zakończyliśmy - podsumowuje Katarzyna Cetera, sezon baletowy w Dąbrowie Tarnowskiej. Podsumowaliśmy go mocnym, wyrazistym akcentem i monumentalnym dziełem zatytułowanym BOHATER NASZYCH CZASÓW, do którego muzykę napisał Ilia Demucki – młody, bo zaledwie trzydziestotrzyletni rosyjski kompozytor i dyrygent, muzyk wszechstronny, interesujący się zarówno kameralistyką jak i kompozycjami elektronicznymi. Nie stroni od utworów na chór i orkiestrę, muzyki ilustracyjnej – choć pisze je głównie do filmów dokumentalnych. Skomponował również muzykę do spotu promującego igrzyska olimpijskie w Soczi, ale nie jest do końca „grzecznym” i praworządnym, hołubionym przez władze artystą. Demucki świetnie mówi po angielsku, a podczas międzynarodowego konkursu kompozytorów w Bolonii główną nagrodę zdobyło jego – przyjęte w Rosji w atmosferze skandalu – dzieło: poemat symfoniczny zatytułowany OSTATNIE SŁOWO OSKARŻONEJ, oparte na wypowiedziach Marii Alochiny podczas głośnego procesu zespołu PUSSY RIOT. Oj, głośno było o tym w całej Rosji.

Czytaj więcej...

Rajd z balladą o "Balladzie..."

Początek tegorocznej wiosny obfitował licznymi peregrynacjami Teatru Nie Teraz, który w trzy kolejne marcowo – kwietniowe weekendy odwiedził Dolny Śląsk, Warszawę i Bieszczady, prezentując tam swoje „flagowe”, a raczej kultowe przedstawienia: „Wyklęci” i „Ballada o Wołyniu” w reżyserii Tomasza A. Żaka, znane i doceniane w całej Polsce. Szczególnie ważny był nasz ostatni wypad w Bieszczady, gdzie 8 i 9 kwietnia prezentowana była „Ballada o Balladzie” czyli okrojona obsadowo /nieobecność jednej z trzech aktorek/ znana „Ballada o Wołyniu”. Było to niezwykłe doświadczenie, aliści zważywszy na ważność sprawy nie mogliśmy odpuścić. - To pierwszy Rajd Pamięci poświęcony żołnierzom Wojska Polskiego, Wojsk Ochrony Pogranicza, milicjantom i ludności cywilnej, którzy zginęli lub zostali zamordowani w walkach z UPA w latach 1944 - 1948 - mówił Mirosław Majkowski, prezes Przemyskiego Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej „X D.O.K.” i wielki przyjaciel naszego teatru. W rajdzie, zabytkowymi samochodami wojskowymi, w mundurach Wojska Polskiego, wzięli udział członkowie kilku grup rekonstrukcyjnych. Oprócz przemyskiej, również z Warszawy i Lublina oraz Teatr Nie Teraz z Tarnowa.

Czytaj więcej...

Mistrz i uczeń

To kolejna z tego cyklu wystawa otwarta w  ostatni czwartek, 6 kwietnia o godzinie 17 w prestiżowej tarnowskiej galerii Hortar, jedynej takiej - prywatnej i niezależnej instytucji, znanej rodziny państwa Kopczyńskich. Tym razem wystawiono tam prace malarskie krakowskiego mistrza prof. Stanisława Rodzińskiego /rocznik 1940/ i jego wybitnego ucznia tarnowianina dr Bartłomieja Bałuta /rocznik 1976/. - Profesor Rodziński jest dla mnie kimś więcej aniżeli nauczycielem malarstwa. To osoba, której mądrość, autorytet i zdrowy rozsądek oraz koncepcja kształtowania osobowości poprzez sztukę, pozostaną ze mną na zawsze - mówił podczas wernisażu. I chociaż sam profesor z powodów zdrowotnych do Tarnowa nie dojechał, to on był niekwestionowanym bohaterem wieczoru. Tym bardziej, że nestor krakowskich malarzy jest dobrze znany w Tarnowie, gdzie wystawiał, wykładał i publikował, a większość z licznych wernisażowych gości miała okazję poznać go osobiście. Wszystkim prof. Rodziński kojarzy się ze sztuką najwyższych lotów, zaś w osobie B. Bałuta znalazł godnego następcę. Obecny dyrektor Instytutu Sztuki PWSZ w Tarnowie, gdzie prowadzi pracownię identyfikacji wizualnej oraz elementów grafiki reklamowej, a także adiunkt na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie, nauki w pracowni prof. Stanisława Rodzińskiego pobierał w latach 1997-2001, gdzie otrzymał dyplom z wyróżnieniem. Zajmuje się malarstwem i projektami na styku designu i sztuki. Na swoim koncie ma wiele wystaw zbiorowych i indywidualnych, w kraju i za granicą. Poniżej publikujemy obszerny materiał poświęcony profesorowi Rodzińskiemu, będący kompilacją tekstów ukazujących się na łamach tkk z okazji jego artystycznych pobytów w Tarnowie. 

Czytaj więcej...

Filmowa wiosna w Tarnowie

To już po raz 31 Tarnów będzie ubiegał się o miano stolicy polskiego kina, organizując w dniach 21 - 29 kwietnia Tarnowską Nagrodę Filmową. Jeden  najstarszych festiwali filmowych w kraju, przygotowywany przez stały dyrektorski triumwirat w osobach dyrektor TNF Annę Grygiel /TCK/, dyrektora artystycznego Jerzego Armatę - dziennikarza filmowego związanego z krakowską Gazetą Wyborczą i dyrektora TCK Tomasza Kapturkiewicza. Tarnowski Festiwal, będący konkursem wybranych polskich filmów fabularnych - to najstarszy po festiwalu filmowym w Gdyni, tego typu projekt w Polsce. O jego wysokiej pozycji może świadczyć chociażby Nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej z 2011 r. przyznana TNF w kategorii: krajowe wydarzenie filmowe. We czwartek 6 kwietnia odbyła się w TCK pierwsza z konferencji prasowych zapowiadających tegoroczną edycję imprezy, będącej od lat kulturalną wizytówką miasta. Oprócz wyżej wymienionych gospodarzy 31 TNF wziął w niej udział prezydent Tarnowa Roman Ciepiela. Podczas spotkania przedstawiono szczegółowy program Festiwalu ze szczególnym uwzględnieniem projekcji konkursowych i imprez towarzyszących. Jak podkreślano, dominantą tegorocznej edycji będzie pamięć o wielkich artystach polskiego kina, którzy w ostatnim czasie przenieśli się na niebiańskie plenery filmowe - Andrzeju Wajdzie, Danucie Szaflarskiej i Andrzeju Kotkowskim, bywalcach Tarnowskiej Nagrody Filmowej. Na ile autorski wybór spośród ponad 60 filmów konkursowej dwunastki, dokonany przez dyr. A. Grygiel i red. J. Armatę okaże się reprezentatywny dla aktualnego stanu polskiego kina zobaczymy już niebawem… . 

Czytaj więcej...

Semper in altum - Festiwal Paschalny Musica Poetica

Już wczoraj w tarnowskiej katedrze rozpoczęła się kolejna edycja Festiwalu Paschalnego Musica Poetica. Muzyczne przygotowania do duchowego przeżycia Triduum ruszyły w naszym mieście już po raz siódmy. Wygląda na to, że będzie wyjątkowo – jak zawsze. I jak zwykle w towarzystwie fenomenalnej i niepowtarzalnej Capelli Cracoviensis. Do udziału w festiwalu zaproszono także tarnowskie chóry amatorskie, indywidualnych śpiewaków amatorów, również debiutantów: utworzono Tarnowski Chór Mieszczański, który pod batutą Jana Tomasza Adamusa będzie miał zaszczyt towarzyszyć wybitnym muzykom i światowej sławy solistom podczas wykonania Pasji wg św. Mateusza – arcydzieła muzyki klasycznej napisanego przed laty przez Johanna Sebastiana Bacha. Utwór zaprezentujemy w sobotę na zakończenie Festiwalu – ten koncert będzie transmitowany internetowo na żywo.

Czytaj więcej...